Bệnh viêm gan siêu vi B là bệnh lý truyền nhiễm do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Bệnh lý này đang ngày càng trở nên phổ biến, không có triệu chứng rõ rệt nhưng ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe tổng thể, có nguy cơ tiến triển trở thành mạn tính hoặc ung thư.

Theo thống kê tại Việt Nam năm 2015, có khoảng 257 triệu người đang sống chung với virus viêm gan siêu vi B, ước tính cứ 8 người thì có 1 người nhiễm viêm gan siêu vi B. Theo WHO năm 2018, có khoảng 887.000 người tử vong vì bệnh viêm gan siêu vi B, phần lớn do biến chứng, xơ gan và ung thư gan.

Tùy theo mức độ, bệnh viêm gan siêu vi B có thể chỉ kéo dài nhẹ vài tuần cho đến khi trở nên nghiêm trọng theo thời gian.

Khi mới bị nhiễm, bệnh không có triệu chứng gì đặc biệt. Các triệu chứng như vàng da, vàng mắt, chán ăn, đau hạ sườn phải, mệt mỏi, buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu... chỉ xuất hiện khi đã tiến triển. Để nhận biết sớm bản thân có nhiễm virus viêm gan siêu vi B hay không, bạn nên duy trì khám sức khỏe tổng quát định kỳ đều đặn hàng năm.

Bệnh viêm gan siêu vi B lây truyền như thế nào? 

Bệnh viêm gan siêu vi lây truyền qua 3 đường chính: máu, quan hệ tình dục và từ mẹ sang con.

Máu

Dùng chung kim tiêm.

Tiếp xúc trực tiếp với máu người bệnh qua vết thương hở.

Tiếp nhận máu của người bị nhiễm virus viêm gan B (HBV).

Dùng chung các vật dụng cá nhân có khả năng lây nhiễm cao như dao cạo, bàn chải đánh răng, dụng cụ làm móng tay, móng chân…

Dụng cụ phẫu thuật không được khử khuẩn và xử lý đúng cách.

Quan hệ tình dục không an toàn

Bên cạnh máu, dịch tiết âm đạo và tinh dịch là những nơi “cư ngụ” của các loại virus viêm gan siêu vi B. Quan hệ tình dục không an toàn, quan hệ nhiều bạn tình, không sử dụng bao cao su… có thể khiến một người đứng trước nguy cơ cao mắc bệnh viêm gan siêu vi B cũng như các bệnh truyền nhiễm khác.

Lây truyền từ mẹ sang con trong thai kỳ

Virus viêm gan siêu vi B có khả năng lây truyền từ người mẹ sang con trong thai kỳ, thường xảy ra trong giai đoạn chu sinh, bắt đầu từ tuần thứ 28 của thai kỳ đến ngày thứ 7 sau khi sinh, cho đến những tháng đầu kể từ lúc trẻ chào đời. Tuy nhiên, không phải người mẹ nào bị viêm gan siêu vi B cũng lây truyền sang con. Điều này còn phụ thuộc vào:

Số lượng virus có trong cơ thể mẹ, tính theo ADN, trong ba tháng cuối thai kỳ.

Nồng độ HbsAg, trong cơ thể người mẹ với thời gian mang thai. 

Mẹ bị nhiễm viêm gan siêu vi B có thể nuôi con bằng sữa mẹ được không?

Thực tế, virus viêm gan B (HBV) có thể xuất hiện trong tuyến sữa của người mẹ với hàm lượng thấp. Trẻ chỉ có thể nhiễm virus viêm gan siêu vi B từ mẹ qua đường bú nếu đầu vú có vết thương hở và chảy máu. Vì thế, mẹ không nên cho con bú nếu mẹ mắc bệnh và có vết thương hở ở đầu vú. 

Thời gian ủ bệnh và lây truyền của virus viêm gan siêu vi B (HVB)

Virus viêm gan siêu vi B có thể tồn tại bên ngoài cơ thể ít nhất 7 ngày.

Trong thời gian này, virus vẫn có thể gây nhiễm trùng nếu xâm nhập vào cơ thể của người lành không được vaccine bảo vệ.

Thời gian ủ bệnh của virus viêm gan B (HBV) khoảng là 75 ngày, nhưng có thể thay đổi từ 30 đến 180 ngày.

Virus viêm gan B (HBV) có thể được phát hiện trong 30 - 60 ngày sau khi bị nhiễm bệnh, có thể tồn tại và phát triển thành viêm gan siêu vi B mãn tính, thậm chí là ung thư.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm gan siêu vi B

Tùy theo tình trạng sức khỏe ở mỗi người mà mức độ nguy hiểm của viêm gan siêu vi B sẽ khác nhau. Đối với nhiều người, bệnh viêm gan siêu vi B chỉ là một bệnh lý cấp tính, diễn ra trong trong thời gian ngắn nhưng bệnh cũng có thể phát triển mạn tính. Về lâu dài, viêm gan siêu vi B mạn tính có thể dẫn tới các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng như xơ gan hoặc ung thư gan.

Khám sức khỏe và sàng lọc viêm gan siêu vi B

Bác sĩ chỉ định xét nghiệm viêm gan siêu vi B (HBV) để xác định một người một người có bị nhiễm, đã từng bị nhiễm hoặc nồng độ kháng thể viêm gan siêu vi B thông qua các chất: 

HBsAg: Sự xuất hiện HbsAg là kháng nguyên bề mặt của virus viêm gan siêu vi B (HBV) và cũng là dấu ấn huyết thanh xác nhận đang nhiễm, mặc dù kết quả âm tính nhưng chưa thể loại trừ đang nhiễm và cần thực hiện thêm xét nghiệm khác. HbsAg xuất hiện trong máu khoảng từ 1 - 10 tuần sau khi tiếp xúc với virus viêm gan B (HBV), xuất hiện trước khi có triệu chứng rõ ràng và xét nghiệm khác. Ngoài ra, viêm gan siêu vi B được xem là nhiễm mãn tính khi HbsAg tồn tại trong máu trên 6 tháng. 

Anti HBs: Sự xuất hiện AntiHBs chứng tỏ cơ thể đã miễn nhiễm với virus viêm gan siêu vi B (HBV) và không bị nhiễm. Anti-HBs có thể được tạo ra khi tiêm ngừa vaccine viêm gan siêu vi B. 

HBeAg: Sự xuất hiện HBeAg là dấu hiệu cho thấy virus viêm gan siêu vi B đang phát triển và có khả năng lây truyền.

• HBeAg dương tính: Virus đang hoạt động.
• HBeAg âm tính: Virus không hoạt động hoặc virus đột biến. 

AntiHBe: Sự xuất hiện HbeAg là kháng thể kháng virus viêm gan siêu vi B.

• Anti-HBe dương tính: Cơ thể  có một phần miễn dịch.
• Anti-HBe âm tính: Cơ thể chưa có miễn dịch. 

Anti-HBc (Anti-HBc, Anti-HBc IgG, Anti-HBc): Sự xuất hiện Anti-HBc là kháng thể kháng lõi virus viêm gan siêu vi B, xuất hiện rất sớm và tồn tại suốt đời. Xét nghiệm chẩn đoán một người đã bị phơi nhiễm virus viêm gan siêu vi B. 

Anti-HBc IgM: Sự xuất hiện Anti-HBc là kháng thể kháng lõi virus viêm gan siêu vi B típ IgM trong giai đoạn viêm gan siêu vi B cấp tính hoặc đợt cấp của viêm gan siêu vi B mạn tính.

Làm thế nào phòng tránh bệnh viêm gan siêu B?

Tiêm ngừa vaccine viêm gan siêu B khi chưa mắc bệnh là biện pháp phòng ngừa an toàn và hiệu quả nhất.

Dinh dưỡng đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu, ăn chín uống sôi.

Không “yêu” quá sớm, quan hệ tình dục an toàn.

Không dùng chung vật dụng có thể gây chảy máu.

Xác định rõ nguồn gốc máu trước khi truyền máu.

Chăm sóc và băng kín các vết cắt hoặc các vết thương hở.

Kiểm soát tốt cân nặng, tình trạng gan nhiễm mỡ, bệnh viêm gan.

Không dùng chung vật dụng cá nhân có thể gây chảy máu như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, dụng cụ chăm sóc móng tay.

Điều trị bệnh viêm gan phải tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý đổi thuốc khi chưa có sự đồng ý để kết quả điều trị được hiệu quả và tránh tác dụng phụ không mong muốn của thuốc.

Tiêm ngừa vaccine viêm gan siêu vi B là điều vô cùng cần thiết với cả người lớn và trẻ em:

Đối với trẻ em

Theo khuyến cáo, các mũi vaccine viêm gan siêu vi B cần tiêm ngừa cho trẻ gồm:

Mũi 1: Trong vòng 24 giờ sau khi sinh, bổ sung thêm một mũi huyết thanh đặc hiệu chống virus viêm gan siêu vi B nếu mẹ mang thai bị viêm gan siêu vi B.

Mũi 2: 2 tháng tuổi.

Mũi 3: 3 tháng tuổi.

Mũi 4: 4 tháng tuổi.

Đối với người lớn

Mũi 1: Sau khi xét nghiệm kháng thể viêm gan siêu vi, có chỉ định của bác sĩ.

Mũi 2: ít nhất 1 tháng sau mũi 1.

Mũi 3: ít nhất 6 tháng sau mũi 1.

Bệnh viêm gan siêu vi B có nguy cơ tái phát khi lớn tuổi?

Nếu mắc viêm gan siêu vi B khi còn nhỏ nguy cơ trở thành viêm gan siêu vi B mạn tính khi trưởng thành. Nếu bị nhiễm viêm gan siêu vi B ở tuổi trưởng thành, cơ thể có thể có sẵn kháng thể tự thân chống lại virus viêm gan siêu vi B, nhưng vẫn có khoảng 20 - 25% có nguy cơ chuyển thành viêm gan siêu vi B mãn tính.

Khi nào bệnh viêm gan siêu vi B trở thành mãn tính?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, viêm gan siêu vi B có nguy cơ trở thành mạn tính nếu có kết quả HBsAg ít nhất 6 tháng. Đây là dấu hiệu bệnh viêm gan siêu vi B phát triển mạn tính hoặc ung thư gan, ung thư biểu mô tế bào gan sau này.

Có thể chung sống khỏe mạnh với bệnh viêm gan siêu vi B?

Hầu hết người bị viên gan B vẫn có thể vẫn sống lâu và sống khỏe mạnh nếu kiểm soát tốt các biến chứng. Người bệnh cần tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ để đạt được kết quả tốt nhất.

WHO chọn ngày 28/7 hàng năm là ngày phòng chống bệnh viêm gan thế giới. Năm nay với chủ đề “Hãy hành động ngay không thể chờ đợi”, là lời kêu gọi hành động cấp thiết, đẩy nhanh nỗ lực loại bỏ bệnh viêm gan ngay từ bây giờ. Các loại virus gây bệnh viêm gan vẫn đang là mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng trên toàn cầu.

Thói quen đơn giản nhưng bảo vệ hiệu quả sức khỏe cho bạn và gia đình bạn khỏi bệnh viêm gan siêu vi B là:

Khám sức khỏe tổng quát định kỳ kết hợp tầm soát sàng lọc sớm, chủ động phòng bệnh viêm gan cùng các bệnh liên quan khác.

Hãy tiêm ngừa vaccine viêm gan siêu vi B phòng bệnh nếu cơ thể chưa có kháng thể.

Chúc gia đình bạn sức khỏe và hạnh phúc. 

Bệnh viện An Sinh

Thông tin tham khảo không thay thế việc thăm khám và tư vấn bác sĩ

Bệnh viện An Sinh đã triển khai Bệnh án điện tử ngoại trú (EMR) một trong những nỗ lực nâng tầm chất lượng dịch vụ và phục vụ, mang đến trải nghiệm tiện ích công nghệ khi đi khám bệnh với ưu điểm tiết kiệm thời gian và chi phí khám chữa bệnh. Tất cả dữ liệu kết quả khám sức khỏe, các xét nghiệm và hình ảnh chẩn đoán lưu trữ lâu dài trên hệ thống PACS được kết nối với bệnh án điện tử. Bạn chủ động quản lý thông tin sức khỏe, thuận tiện cho việc theo dõi, so sánh kết quả với lần thăm khám tiếp theo để có hướng cải thiện và nâng cao sức khỏe tổng thể tốt hơn.