Căng thẳng là phản ứng của cơ thể đối với những tình huống khó khăn. Trong thời gian căng thẳng, bạn thường có thể trải qua cả phản ứng về thể chất và cảm xúc, thường được gọi là phản ứng "chiến đấu hoặc bỏ chạy".

Nhịp thở và nhịp tim của bạn sẽ tăng lên, bạn có thể đổ mồ hôi nhiều hơn bình thường và huyết áp của bạn thậm chí có thể tăng. Hầu hết thời gian, đây là phản ứng bình thường đối với những tác nhân gây căng thẳng ngắn hạn, thỉnh thoảng xảy ra.

Nhưng nếu tình trạng căng thẳng của bạn là mãn tính (dài hạn) hoặc liên tục, nó thực sự có thể khiến bạn bị bệnh. Trên thực tế, 60% đến 80% các lần đến gặp bác sĩ thăm khám đều có vấn đề liên quan đến căng thẳng tiềm ẩn góp phần gây ra bệnh tật.

Căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ mắc một loạt các tình trạng như tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn tiêu hóa, các vấn đề về giấc ngủ đến đau đầu và suy yếu hệ thống miễn dịch. Nó thậm chí có thể dẫn đến các tình trạng sức khỏe tâm thần bao gồm trầm cảm và rối loạn lo âu. May mắn thay, việc thực hiện các chiến lược quản lý căng thẳng có thể giảm mức độ căng thẳng của bạn và cải thiện sức khỏe tổng thể, thể chất và tinh thần tốt hơn.

Căng thẳng ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của bạn như thế nào?

Khi bạn trải qua khoảng thời gian căng thẳng kéo dài, nguy cơ mắc bệnh lý thể chất của bạn sẽ tăng lên. Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến khả năng chống lại nhiễm trùng và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, cùng với các tác động vật lý khác.

Làm suy yếu hệ thống miễn dịch

Hệ thống miễn dịch có chức năng bảo vệ cơ thể bạn khỏi các bệnh tật và nhiễm trùng bằng cách chống lại các tác nhân gây bệnh (các sinh vật có hại như vi khuẩn và vi-rút). Tuy nhiên, quá trình này có thể bị gián đoạn nếu bạn bị căng thẳng mãn tính.

Nghiên cứu cho thấy căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát tình trạng viêm của cơ thể bạn, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như cảm lạnh thông thường, nhiễm vi-rút và rối loạn tự miễn dịch.

Ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch

Các nghiên cứu cho thấy căng thẳng mãn tính có thể ảnh hưởng đến chức năng tim mạch, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp và nhịp tim nhanh. Một nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng việc trải qua những tình huống căng thẳng như cô lập xã hội, chấn thương, lạm dụng và căng thẳng trong công việc hoặc các mối quan hệ làm tăng nguy cơ mắc các biến cố tim mạch như đau tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Giảm chất lượng giấc ngủ

Căng thẳng liên tục có thể khiến bạn khó có được giấc ngủ chất lượng và phục hồi cơ thể. Một cuộc khảo sát trên 2.000 người lớn cho thấy 43% những người bị căng thẳng thường bị mất ngủ và khó có được giấc ngủ đủ giấc. Cuộc khảo sát cho thấy những người trải qua mức độ căng thẳng cao hơn đã ngủ 6,2 giờ mỗi đêm so với mức trung bình 7,1 giờ mỗi đêm của tất cả những người tham gia.

Gây kích ứng hệ tiêu hóa

Đau dạ dày và căng thẳng dường như song hành với nhau. Nghiên cứu cho thấy căng thẳng có thể liên quan trực tiếp đến hội chứng ruột kích thích ruột (IBS) và làm tăng nguy cơ đau bụng, viêm loét, trào ngược axít và buồn nôn. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy rằng việc kết hợp các kỹ thuật giảm căng thẳng có thể giúp cải thiện các vấn đề về dạ dày cùng với các phương pháp điều trị khác mà bạn có thể cần cho bất kỳ tình trạng rối loạn tiêu hóa nào.

Làm cơn đau trầm trọng hơn

Khi bạn bị căng thẳng, bạn thường cảm thấy toàn bộ cơ thể đau nhức. Căng thẳng mãn tính thường có thể làm trầm trọng thêm chứng đau lưng. Các nhà nghiên cứu đề xuất rằng bác sĩ điều trị chứng đau lưng cũng nên đánh giá mức độ căng thẳng của một người như một phần của quá trình chẩn đoán.

Ngoài ra, căng thẳng có thể gây ra chứng đau đầu do căng thẳng và chứng đau nửa đầu, khiến việc thực hiện các chức năng hàng ngày trở nên khó khăn do cơn đau và sự khó chịu mà các tình trạng thần kinh này có thể gây ra.

Căng thẳng ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của bạn như thế nào?

Căng thẳng quá mức cũng đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe cảm xúc của bạn, khiến tâm trí bạn dễ bi quan và trải qua những cảm xúc tiêu cực. Tuy nhiên, căng thẳng mãn tính cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các tình trạng sức khỏe tâm thần có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn hơn nữa. Trong những tình huống cực đoan, căng thẳng cũng có thể biểu hiện thành các triệu chứng về thể chất.

Làm tăng sự lo lắng

Các chuyên gia ước tính rằng 31% người trên thế giới sẽ trải qua chứng rối loạn lo âu tại một thời điểm nào đó trong cuộc đời. Đối với những người mắc chứng rối loạn lo âu, căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng lo lắng. Căng thẳng có thể khiến bạn dễ suy nghĩ về những tác nhân gây căng thẳng và làm giảm khả năng xử lý các tình huống khó khăn.

Gây ra sự kích động và tức giận

Khi bạn bị căng thẳng, bạn có thể cảm nhận các tình huống và thông tin khác so với người bình thường. Điều này không chỉ làm giảm sự kiên nhẫn của bạn mà còn khiến bạn dễ trở nên dễ thất vọng hoặc cáu kỉnh hơn. Một phần là do căng thẳng có thể ảnh hưởng đến khả năng suy nghĩ rõ ràng, quản lý cảm xúc và kiểm soát các xung động của bạn. Khi những khả năng này bị suy yếu do căng thẳng, tức giận, kích động và thậm chí là hung hăng có thể phát triển mạnh mẽ hơn.

Kích hoạt tâm trạng trầm cảm

Căng thẳng mãn tính có liên quan đến nguy cơ mắc các rối loạn tâm trạng cao hơn, chẳng hạn như trầm cảm. Một phần là do cách căng thẳng ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và các chất hóa học được giải phóng để đáp ứng với tác nhân gây căng thẳng. Vỏ não trước trán, chịu trách nhiệm kiểm soát các chức năng điều hành, là mục tiêu chính của các hormone căng thẳng này. Khi bạn trải qua quá nhiều căng thẳng, phần não này của bạn có thể trải qua những thay đổi về mặt hóa học có thể làm giảm tâm trạng của bạn.

Nội tiết và phản ứng căng thẳng

Khi bạn đối mặt với một tình huống căng thẳng, não của bạn sẽ phát ra một báo động bên trong thúc đẩy tuyến thượng thận (nằm trên thận) giải phóng một loạt các hormone, chẳng hạn như adrenaline và cortisol. Phản ứng hormone này thường được gọi là phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy của cơ thể bạn.

Kết quả là, adrenaline dâng trào khắp cơ thể khiến tim bạn đập nhanh hơn và huyết áp tăng cao. Bạn cũng có thể cảm thấy một luồng năng lượng hoặc sức mạnh đột ngột. Trong khi đó, cortisol (một loại hormone gây căng thẳng) làm tăng việc não sử dụng glucose (đường). Khi tình trạng căng thẳng qua đi hoặc bạn đã sử dụng một kỹ thuật thư giãn để giảm căng thẳng, cơ thể bạn sẽ trở lại trạng thái bình thường.

Nếu bạn bị căng thẳng mãn tính hoặc kéo dài, nồng độ cortisol trong cơ thể bạn có thể vẫn ở mức cao. Khi điều này xảy ra, nó thúc đẩy stress oxy hóa và gây viêm, khiến bạn có nguy cơ mắc một số tình trạng sức khỏe khác nhau. Một biến chứng tiềm ẩn của nồng độ cortisol tăng cao liên tục, được gọi là hội chứng Cushing, một tình trạng có thể gây ra các triệu chứng như tăng cân, tăng lượng đường trong máu và mệt mỏi.

Các biện pháp giảm căng thẳng

Một số chiến lược quản lý căng thẳng giúp bạn giảm mức độ căng thẳng. Các bác sĩ và chuyên gia sức khỏe tâm thần khuyên dùng các phương pháp sau đây:

• Hít thở sâu
• Thử phương pháp thư giãn cơ tiến triển (căng và thả lỏng cơ)
• Thử liệu pháp chánh niệm
• Tham gia thiền định
• Tập yoga
• Thực hiện tự nói chuyện tích cực
• Ghi nhật ký về suy nghĩ và cảm xúc trong ngày của bạn
• Dành thời gian ở gần với thiên nhiên
• Tập thể dục như đi bộ hoặc nâng tạ
• Tận hưởng thời gian bên những người thân yêu và với những sở thích cá nhân
• Làm việc với chuyên gia trị liệu hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần để tìm hiểu cách giải quyết căng thẳng

Khi nào cần thăm khám và tư vấn bác sĩ?

Nếu bạn cảm thấy căng thẳng trong cuộc sống của mình quá lớn và không thể kiểm soát được nữa, điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần. Họ có thể xác định tình trạng hiện tại, nơi bạn cần hỗ trợ và giúp lập kế hoạch điều trị. Họ cũng có thể hướng dẫn bạn các cách đối phó và kiểm soát căng thẳng.

Tương tự, nếu bạn nhận thấy các triệu chứng đau đầu, lo lắng hoặc trầm cảm, bạn cũng nên trao đổi với bác sĩ về những trải nghiệm của mình. Mức độ căng thẳng của bạn có thể giảm xuống nếu bạn được điều trị kịp thời và đúng cách cho những tình trạng này.

Căng thẳng là phản ứng của cơ thể bạn đối với một vấn đề hoặc sự kiện khó khăn. Mặc dù một số căng thẳng đối với cơ thể là lành mạnh, nhưng quá nhiều căng thẳng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn và khiến bạn bị bệnh. Căng thẳng mãn tính có thể ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch, sức khỏe tiêu hóa và tim mạch, giấc ngủ và tâm trạng của bạn.

Mọi người đều thỉnh thoảng bị căng thẳng, nhưng nếu bạn đang gặp phải tình trạng căng thẳng quá mức, gặp khó khăn trong việc kiểm soát, hãy thử các kỹ thuật kiểm soát căng thẳng, tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ để được thăm khám và tư vấn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.

* Khoa Khám bệnh ưu đãi chúc mừng ngày Quốc tế Phụ nữ (8/3) giảm 10% gói khám sức khỏe tổng quát cơ bản và nâng cao dành cho nữ giới.

Đặt hẹn khám bệnh: http://ansinh.info/Dangkykham.aspx

Tham khảo các gói khám tầm soát sức khỏe tại Khoa Khám bệnh

Bệnh viện An Sinh (Nguồn tham khảo Health)

Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn

* Thông tin tham khảo không thay thế việc thăm khám và tư vấn bác sĩ

Bệnh viện An Sinh đã triển khai Bệnh án điện tử ngoại trú (EMR) là một trong những nỗ lực nâng tầm chất lượng dịch vụ và phục vụ, mang đến trải nghiệm tiện ích công nghệ khi đi khám bệnh với ưu điểm giúp bạn chủ động quản lý hồ sơ thông tin sức khỏe, tiết kiệm thời gian và chi phí khám chữa bệnh.