Các bác sĩ chuyên khoa bệnh truyền nhiễm giải thích.

• Cúm A và cúm B là các chủng cúm phổ biến nhất ở người.
• Tại Việt Nam, cúm mùa đỉnh điểm từ tháng 2 đến 4 và tháng 9 đến 11.
• Có một số điểm khác biệt giữa các chủng cúm này.

Dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) cho thấy có tới 29% xét nghiệm cúm có kết quả dương tính, trong khi gần 7% số lần đến khám tại các cơ sở chăm sóc sức khỏe là do bệnh về đường hô hấp.

Mắc bệnh cúm là một điều đáng lo ngại trong mọi trường hợp, nhưng có hai chủng chính cần lưu ý là cúm A và cúm B, có một số điểm khác biệt giữa các chủng cúm này.

Cả hai chủng cúm này đều đang lưu hành phổ biến, mặc dù chủng cúm A là chủng chiếm ưu thế hơn chủng cúm B, theo bác sĩ chuyên khoa về bệnh truyền nhiễm.

Bệnh cúm hoạt động khắp nơi trên cả nước, phần lớn đều cho thấy là nguy cơ "cao" đến "rất cao". Về cơ bản, có rất nhiều chủng cúm khác nhau. Sau đây là những điều bạn cần biết về chủng cúm A và cúm B.

Sự khác biệt giữa cúm A và cúm B

Cúm A và cúm B là hai chủng cúm hoàn toàn khác nhau. Trên thực tế, có bốn chủng cúm khác nhau gồm A, B, C và D nhưng A và B là những chủng gây ra mùa cúm hàng năm, theo CDC.

Nhiễm trùng cúm C thường gây bệnh nhẹ và không liên quan đến các dịch bệnh như mùa cúm, trong khi vi-rút cúm D chủ yếu ảnh hưởng đến gia súc.

Cúm A lưu hành ở người và động vật, trong khi cúm B chủ yếu là ở người.

Theo CDC, vi-rút cúm A được chia thành các phân nhóm dựa vào hai loại protein trên bề mặt của vi-rút là hemagglutinin và neuraminidase. Tổng cộng, có 29 phân nhóm khác nhau, tạo ra hơn 130 tổ hợp phân nhóm cúm A. Tuy nhiên, các phân nhóm cúm A thường lưu hành ở người là A(H1N1) và A(H3N2).

Virus cúm B không được chia thành các phân nhóm mà được phân loại thành hai dòng là B/Yamagata và B/Victoria, theo CDC. Virus cúm B thường thay đổi chậm hơn virus cúm A và điều thú vị một trong hai loại (B/Yamagata) chưa được phát hiện sau tháng 3 năm 2020.

Nhìn chung, cúm B không tạo ra các đợt dịch lớn, nhưng cúm A thì có. Cúm B có xu hướng âm ỉ và thường nổi bật hơn vào cuối mùa cúm.

Dấu hiệu của cúm A và cúm B

Các triệu chứng có thể giống nhau giữa hai chủng cúm này. Tuy nhiên, cúm A thường diễn biến nghiêm trọng hơn so với cúm B. Nếu bị cúm A, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi bạn chặt chẽ hơn. Tuy nhiên, bạn thuộc đối tượng có nguy cơ cao có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng của cúm mùa, bác sĩ có thể đề nghị bạn nhập viện để theo dõi sức khỏe chặt chẽ hơn.

Theo CDC, các triệu chứng của cúm A và cúm B có thể bao gồm:

• sốt hoặc cảm thấy sốt

• ho

• đau họng

• chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi

• đau nhức hoặc đau nhức toàn thân

• đau đầu

• mệt mỏi

• nôn mửa và tiêu chảy, tình trạng này phổ biến hơn ở trẻ em so với người lớn

Làm thế nào để phân biệt nhận biết cúm A và cúm B?

Các bác sĩ cho biết không có cách nào để nhận biết bạn bị cúm A hay cúm B chỉ dựa trên các triệu chứng. Xét nghiệm cúm được thực hiện tại phòng khám, bác sĩ có thể cho biết bạn biết bạn mắc chủng cúm nào.

Một điều khác cần cân nhắc: Hiện có nhiều cúm A hoặc cúm B đang hoành hành trong khu vực của bạn và bạn không may bị nhiễm vi-rút thì khả năng cao là bạn bị nhiễm chủng chiếm ưu thế hơn. Nếu dấu hiệu mắc bệnh nghiêm trọng hơn, thì khả năng cao là bạn mắc cúm A.

Cúm A và cúm B được điều trị như thế nào?

Điều trị cúm A và cúm B là giống nhau. Các loại thuốc kháng vi-rút như Tamiflu và các loại tương tự có tác dụng tốt đối với cả cúm A và cúm B.

Tuy nhiên, bác sĩ chuyên khoa truyền nhiễm cho biết thuốc kháng vi-rút mới như baloxavir marboxil (Xofluza) cũng có tác dụng hiệu quả đối với bệnh cúm. Các triệu chứng có thể cải thiện tốt hơn sau một ngày.

Bên cạnh cách, các biện pháp chăm sóc sức khỏe hỗ trợ như nghỉ ngơi nhiều hơn, uống nhiều nước và dùng thuốc hạ sốt không kê đơn như acetaminophen hoặc ibuprofen khi cần, có thể giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn trong thời gian vượt qua bệnh cúm mùa.

Làm thế nào để ngăn ngừa cúm A và cúm B

Cách tốt nhất để phòng ngừa cả cúm A và cúm B là tiêm ngừa vắc-xin cúm mùa. Hiệu quả của vắc-xin trong việc ngăn ngừa vi-rút phụ thuộc vào thành phần của vắc-xin.

Hàng năm, vắc-xin được điều chỉnh với mục đích nhắm vào một số chủng vi-rút nhất định, bao gồm ít nhất một chủng A và một chủng B. Theo CDC, vắc-xin cúm mùa năm nay bảo vệ chống lại hai chủng A và một chủng B. Vào bất kỳ thời điểm trong năm nào, hiệu quả có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ nhiễm cúm.

Nếu bạn chưa tiêm ngừa vắc-xin cúm mùa, bác sĩ khuyên bạn nên chủ động tiêm ngừa nếu thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao như người cao tuổi, trẻ em, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh mạn tính gồm tim mạch, đái thái đường lâu năm, suy giảm khả năng miễn dịch, người đang điều trị bệnh ung thư.

Tại Việt Nam, cúm mùa thường phát triển đỉnh điểm vào tháng 2 đến tháng 4 và tháng 9 đến tháng 12. Phòng ngừa bệnh cúm mùa cần giữ vệ sinh sạch sẽ, rửa tay thường xuyên, vệ sinh mũi họng bằng hàng ngày, đảm bảo ăn chín uống sôi, chế độ dinh dưỡng đầy đủ, giữ ấm cơ thể, đeo khẩu trang khi ra đường hoặc ở nơi đông người… thì việc vệ sinh môi trường sống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế sự lây lan của vi-rút và vi khuẩn. Dưới đây là một số biện pháp vệ sinh môi trường sống hiệu quả:

1. Giữ gìn không gian sống sạch sẽ, thông thoáng
Thường xuyên lau chùi sàn nhà, bàn ghế, tay nắm cửa, công tắc đèn, điện thoại, điều khiển… bằng dung dịch sát khuẩn. Đảm bảo nhà cửa luôn thông thoáng, mở cửa sổ để không khí được lưu thông, hạn chế sự tồn tại của virus, vi khuẩn trong không gian kín.

2. Khử khuẩn các vật dụng thường xuyên tiếp xúc
Sử dụng cồn 70% hoặc dung dịch khử khuẩn để lau chùi bề mặt tiếp xúc nhiều như tay nắm cửa, bàn phím máy tính, tay vịn cầu thang. Đối với các thiết bị điện tử, sử dụng khăn mềm thấm dung dịch có cồn lau nhẹ để tránh làm hỏng thiết bị.

3. Duy trì vệ sinh cá nhân tốt
Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng với nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn, đặc biệt sau khi tiếp xúc với bề mặt nơi công cộng. Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc khi tiếp xúc với người có dấu hiệu bệnh cúm mùa

4. Vệ sinh không gian làm việc và nơi công cộng
Bàn ghế, máy tính, điện thoại sử dụng tại văn phòng cần có kế hoạch khử khuẩn định kỳ. Đối với bệnh viện, trường học, khu vực công cộng, cần có lịch trình vệ sinh và khử khuẩn thường xuyên.

5. Quản lý rác thải hợp lý
Thu gom và xử lý rác thải đúng cách, đặc biệt là khẩu trang đã qua sử dụng, khăn giấy lau mũi… Đậy kín thùng rác và vệ sinh thường xuyên để tránh phát tán mầm bệnh.

6. Giữ gìn vệ sinh thực phẩm
Sử dụng thực phẩm sạch, rửa tay trước khi chế biến thực phẩm và trước mỗi bữa ăn. Đảm bảo các dụng cụ nấu nướng, ăn uống, chén đũa được khử trùng trước khi sử dụng.

7. Hạn chế tiếp xúc với nguồn bệnh
Tránh tiếp xúc gần với người nghi ngờ hoặc mắc bệnh cúm, không dùng chung đồ dùng cá nhân như khăn mặt, ly uống nước… Khi ho hoặc hắt hơi, che miệng bằng khuỷu tay hoặc khăn giấy, sau đó vứt khăn giấy vào thùng rác có nắp đậy và rửa tay sạch sẽ.

Thực hiện đầy đủ các biện pháp nêu trên sẽ giúp hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm bệnh cúm mùa trong cộng đồng.

Đặt hẹn khám bệnh: http://ansinh.info/Dangkykham.aspx

Tham khảo các gói khám tầm soát sức khỏe tại Khoa Khám bệnh

Bệnh viện An Sinh (Nguồn tham khảo Prevention)

Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn

* Thông tin tham khảo không thay thế việc thăm khám và tư vấn bác sĩ

Bệnh viện An Sinh đã triển khai Bệnh án điện tử ngoại trú (EMR) là một trong những nỗ lực nâng tầm chất lượng dịch vụ và phục vụ, mang đến trải nghiệm tiện ích công nghệ khi đi khám bệnh với ưu điểm giúp bạn chủ động quản lý hồ sơ thông tin sức khỏe, tiết kiệm thời gian và chi phí khám chữa bệnh.