Chào bạn đến với chuyên mục “Bạn hỏi Bác sĩ trả lời” có bài viết định kỳ vào thứ năm hàng tuần trên Fanpage Bệnh viện An Sinh.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chọn ngày 31 tháng 5 hàng năm là “Ngày Thế giới không thuốc lá”, mong muốn tạo ra và khuyến khích khoảng thời gian 24 tiếng không có khói thuốc lá trên toàn cầu. Tại Việt Nam, “Tuần lễ Quốc gia không hút thuốc lá” được diễn ra từ ngày 25 đến ngày 31/5, là lời kêu gọi mọi người hãy từ bỏ thói quen hút thuốc lá vì những lợi ích lâu dài cho sức khỏe tổng thể cũng như cảnh báo các tác hại nghiêm trọng của việc sử dụng thuốc lá đối với người hút chủ động và thụ động.
Theo số liệu WHO cung cấp, mỗi năm có hơn 8 triệu người tử vong trên toàn cầu có nguyên nhân liên quan đến sử dụng thuốc lá. Năm 2024, “Ngày Thế giới không thuốc lá” nhấn mạnh "Bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá", đó cũng chính là thông điệp yêu cầu ngành công nghiệp thuốc lá ngừng việc nhắm tới trẻ em, thanh thiếu niên bằng các sản phẩm có hại cho sức khỏe. Bảo vệ trẻ em khỏi các tác động tiêu cực của việc quảng cáo thuốc lá, bao gồm tiếp thị thuốc lá qua mạng xã hội và các nền tảng kỹ thuật số.
“Chẳng có loại thuốc lá nào là an toàn cho sức khỏe cả”, hút thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào cũng gây hại cho sức khỏe, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, cho dù là thuốc lá điếu truyền thống, thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử, xì gà, thuốc lá dạng nhẹ, thậm chí là thỉnh thoảng mới hút một điếu.
Không hút thuốc lá là cách duy nhất để phòng ngừa bệnh tật. Bằng hành động, chúng ta không chỉ bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình, cộng đồng, xã hội mà còn giúp mọi trẻ em Việt Nam và trên toàn thế giới có cơ hội sống lâu, sống khỏe mạnh và hạnh phúc.
Mời bạn đọc tiếp nội dung dưới đây để cùng hiểu thêm về “Tác hại của thuốc lá với sức khỏe tổng thể”. Hãy biết “sợ hãi” trước nguy cơ bệnh tật và những tác động tiêu cực của thuốc lá đối với sức khỏe con người và môi trường sống.
Điều gì sẽ xảy ra với cơ thể nếu hút thuốc lá?
Khi sử dụng thuốc lá là bạn đã đưa hơn 7000 loại hóa chất độc hại vào cơ thể. Trong đó có 69 chất gây ung thư, nguyên nhân gây ra 25 nhóm bệnh khác nhau bao gồm ung thư, tim mạch, hô hấp, sức khỏe sinh sản của cả nam và nữ.
Các loại hóa chất độc hại này sẽ xâm nhập vào phổi, vào máu và chảy đi khắp cơ thể. Chúng di chuyển đến não, tim và các cơ quan khác trong khoảng 10 giây sau lần hít hơi thuốc lá đầu tiên. Chúng có thể gây tổn thương bất cứ nơi nào mà máu chảy qua.
Bạn có biết không ngay cả khi bạn không hít khói thuốc lá, nhả khói ra bên ngoài, bạn vẫn hấp thụ các hóa chất độc hại qua niêm mạc miệng. Hút thuốc lá đã được khoa học chứng minh là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tật và tử vong nhưng có thể phòng ngừa được.
Thuốc lá tàn phá cơ thể như thế nào?
Các loại hóa chất trong khói thuốc lá có thể gây hại cho cơ thể theo nhiều cách khác nhau.
Nicotine làm hẹp các tĩnh mạch và động mạch, gây tổn thương hệ tim mạch.
Carbon monoxide (CO) làm tim giảm lượng oxy cần thiết để bơm máu đi khắp cơ thể.
Hắc ín là một chất dính bao phủ phổi giống như bồ hóng trong ống khói, gây tổn thương các tế bào phổi.
Phenol làm tê liệt và tiêu diệt các tế bào giống như lông mao trong đường hô hấp, giúp làm sạch niêm mạc đường thở và bảo vệ khỏi bị nhiễm trùng.
Các hạt nhỏ trong khói thuốc lá gây kích ứng cổ họng, tăng tiết chất nhầy, gây tổn thương mô phổi.
Amoniac và formaldehyde gây kích ứng mắt, mũi và cổ họng.
Các hóa chất khác làm cho các tế bào phát triển nhanh bất thường, có thể gây ra 16 loại ung thư khác nhau.
Tác hại của thuốc lá với sức khỏe tổng thể?
Thuốc lá không tác động đến sức khỏe ngay lập tức. Các dấu hiệu bệnh lý liên quan đến thuốc lá có thể phải mất một khoảng thời gian dài khi cơ thể suy yếu. Vì vậy, nhiều người không tin rằng sử dụng thuốc lá có thể gây ra bệnh tật. Sử dụng thuốc lá còn tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần. Thực tế cho thấy thuốc lá làm tăng nguy cơ bệnh tật, làm giảm tuổi thọ và gây tử vong sớm.
Trẻ em hít phải khói thuốc lá làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hô hấp, thở khò khè, viêm phế quản, viêm phổi, hen suyễn, nhiễm trùng tai, mất thính giác. Các triệu chứng ảnh hưởng nghiêm trọng hơn ở trẻ sơ sinh và thai nhi. Phụ nữ mang thai hít phải khói thuốc lá làm tăng nguy cơ sảy thai, thai nhi phát triển không bình thường trong tử cung, sinh non thiếu tháng, trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh, dễ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh.
Các bệnh lý nghiêm trọng nào liên quan đến sử dụng thuốc lá?
Bệnh ung thư: nguyên nhân chính gây ung thư phổi, vòm họng, thanh quản, thực quản, tế bào máu, dạ dày, gan, tuyến tụy, buồng trứng, niệu quản, cổ tử cung, đại trực tràng và bàng quang.
Các tình trạng hô hấp mạn tính: nguyên nhân chính gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và hen suyễn ở trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn.
Bệnh tim, đột quỵ, nhồi máu cơ tim và các vấn đề về tuần hoàn máu: nguyên nhân gây tử vong sớm cho cả nam và nữ.
Bệnh tiểu đường: nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn từ 30% đến 40% so với người không hút thuốc lá.
Nhiễm trùng: do hệ miễn dịch suy yếu, sức đề kháng giảm khiến vi khuẩn, vi rút dễ tấn công và xâm nhập vào cơ thể.
Vấn đề răng miệng: ố răng, viêm nướu, ê buốt, mất răng... dẫn đến dinh dưỡng kém gây ra các vấn đề sức khỏe khác.
Mất thính lực: giảm lưu lượng máu đến tai trong, gây kích ứng sưng và nhiễm trùng.
Mất thị lực: làm tổn thương thần kinh võng mạc, dẫn đến thoái hóa điểm vàng.
Vấn đề sinh sản: khó thụ thai do chất lượng trứng và tinh trùng kém, tăng nguy cơ hiếm muộn và rủi ro thai kỳ.
Loãng xương và mãn kinh: làm giảm mật xương gây yếu xương, rối loạn chu kỳ kinh dẫn đến mãn kinh sớm ở nữ giới.
Cần làm gì để giảm tác hại của thuốc lá với sức khỏe?
“Chẳng có loại thuốc lá nào là an toàn cho sức khỏe cả”. Phòng ngừa nguy cơ bệnh tật và tử vong sớm, lựa chọn tốt nhất là bỏ thuốc lá.
Lợi ích sức khỏe gần như ngay lập tức có thể cảm thấy được. Sau vài phút, nhịp tim và huyết áp sẽ bắt đầu trở lại bình thường. Sau vài giờ, nồng độ carbon monoxide (CO) giảm, tăng lượng oxy trong máu. Sau vài tuần, hệ tuần hoàn và hô hấp được cải thiện, giảm đờm, ho và khò khè. Sau vài năm, giảm nguy cơ bệnh ung thư, tim mạch và các bệnh mạn tính khác.
Lợi ích sức khỏe lâu dài giúp giảm nguy cơ ung thư, tim mạch và các bệnh mạn tính khác. Bỏ hút thuốc lá trước 40 tuổi giúp giảm 90% nguy cơ tử vong sớm do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Bỏ hút thuốc lá từ 45 đến 54 tuổi giảm 2/3 nguy cơ tử vong sớm. Bỏ hút thuốc lá ở bất kỳ độ tuổi nào cũng giúp cải thiện thời gian sống thọ trên 10 năm.
Không bao giờ là quá muộn để bỏ hút thuốc lá vì lợi ích sức khỏe càng lớn khi bỏ thuốc lá ở độ tuổi càng trẻ.
Nếu bạn có câu hỏi, thắc mắc về các vấn đề sức khỏe hãy gửi về cho chúng tôi qua:
Chuyên mục “Bạn hỏi Bác sĩ trả lời” được chúng tôi chọn lọc từ các câu hỏi, thắc mắc của bạn. Mong muốn mang đến cho bạn những kiến thức y học cơ bản, dễ dàng ghi nhớ và có thể ứng dụng ngay vào thực tế cuộc sống hàng ngày.
Chúc gia đình bạn sức khỏe và hạnh phúc.
Bệnh viện An Sinh
Sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn
Bệnh viện An Sinh đã triển khai Bệnh án điện tử ngoại trú (EMR) là một trong những nỗ lực nâng tầm chất lượng dịch vụ và phục vụ, mang đến trải nghiệm tiện ích công nghệ khi đi khám bệnh với ưu điểm giúp bạn chủ động quản lý hồ sơ thông tin sức khỏe, tiết kiệm thời gian và chi phí khám chữa bệnh.
.JPG)