Tăng huyết áp có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi, có thể sàng lọc phát hiện sớm bằng thói quen khám sức khỏe tổng quát định hàng năm. Mặc dù diễn biến thầm lặng nhưng tăng huyết có thể gây tổn thương các chức năng bên trong cơ thể. Đo huyết áp đúng cách là bước đơn giản kiểm soát huyết áp hiệu quả.

Chẩn đoán tăng huyết áp

Đo huyết áp bước đơn giản để kiểm soát tốt huyết áp, cũng là một phần không thể thiếu trong mỗi lần khám sức khỏe tổng quát định kỳ.

Nếu chỉ số huyết áp cao ở lần đo đầu tiên, bác sĩ có thể yêu cầu đo lại huyết áp thêm một lần nữa, tiếp tục theo dõi huyết áp thêm một đến hai tuần. Chẩn đoán tăng huyết áp không được đưa ra chỉ sau một lần đo huyết áp.

Bác sĩ cần biết chỉ số huyết áp của bạn sau một thời gian theo dõi. Chỉ số huyết áp có thể thay đổi thường xuyên trong một ngày. Một số thói quen không lành mạnh, trạng thái căng thẳng lo lắng khi đến gặp bác sĩ cũng góp phần làm tăng huyết áp.

Trong quá trình khám sàng lọc tăng huyết áp, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm có liên quan để loại trừ các yếu tố nguy cơ, gồm:

• Kiểm tra mức Cholesterol, chức năng gan, thận
• Đo điện tim cơ bản (ECG)
• Siêu âm tim
• Holter điện tim 24 giờ 

Các kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây ra tăng huyết áp, mức độ ảnh hưởng do tăng huyết áp tới các cơ quan chức năng quan trọng của cơ thể. Trong thời gian này, bác sĩ có thể bắt đầu chỉ định điều trị tăng huyết áp. Điều trị càng sớm càng giảm nguy cơ tổn thương lâu dài cho sức khỏe.

Điều trị tăng huyết áp

Bác sĩ có thể đưa ra hướng điều trị tốt nhất cho bạn dựa vào thông tin kết quả khám và yếu tố bệnh sử, bao gồm nguy nhân và mức độ tăng huyết áp mà bạn mắc phải.

Điều trị tăng huyết áp nguyên phát

Thay đổi lối sống lành mạnh, dinh dưỡng hợp lý, vận động thể chất thường xuyên sẽ giúp cải thiện đáng kể tình trạng tăng huyết áp. Nếu việc thay đổi lối sống chưa đủ hoặc không hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn thuốc điều trị giúp huyết áp trở lên ổn định hơn.

Điều trị tăng huyết áp thứ phát

Bác sĩ điều trị sẽ tập trung vào yếu tố nguy cơ được phát hiện gây ra tăng huyết áp. Về cơ bản, tăng huyết áp cần điều trị lâu dài tùy vào mức độ tiến triển. Có thể kết hợp điều trị cả hai giữa việc thay đổi lối sống và dùng thuốc kê đơn theo chỉ định của bác sĩ.

Kiểm soát tăng huyết áp tại nhà

Thay đổi lối sống lành mạnh có thể giúp quản lý huyết áp tốt hơn bằng cách kiểm soát các yếu tố nguy cơ tốt hơn. Một số thói quen tốt cho huyết áp, chẳng hạn như: 

Duy trì chế độ ăn uống tốt cho tim mạch:

Tim mạch khỏe mạnh sẽ giúp huyết áp ổn định. Kiểm soát tốt huyết áp quan trọng là duy trì huyết áp ổn định và ngăn ngừa biến chứng hiệu quả. Biến chứng tăng huyết áp có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe tổng thể dẫn tới các vấn đề tim mạch và nhồi máu cơ tim.

Một chế độ ăn uống lành mạnh cho tim mạch, gồm:

• Các loại rau xanh, rau lá xanh đậm
• Các trái cây
• Các loại ngũ cốc nguyên hạt
• Protein nạc như cá
• Tăng thời lượng tập thể dục, tránh quá sức

Lợi ích của tập thể dục không chỉ giúp cân bằng huyết áp mà còn giúp cơ thể loại bỏ nguy cơ ảnh hưởng, chẳng hạn như giữ cân nặng hợp lý, giảm lượng mỡ dư thừa, cân bằng huyết áp và cải thiện hoạt động tim mạch một cách tự nhiên. Hãy đặt mục tiêu tập thể dục đều đặn 50 phút mỗi tuần, 30 phút mỗi ngày, bất kỳ hoạt động thể chất nào cũng có lợi cho sức khỏe cho sức khỏe bạn.

Giữ trọng lượng cơ thể hợp lý

Nếu đang trong tình trạng thừa cân béo phì, bạn nên tìm cách giảm cân, chỉ giảm từ 1 đến 2 kg cân nặng cũng có lợi cho huyết áp và sức khỏe tim mạch. 

Quản lý căng thẳng

Tập thể dục cũng là một cách tuyệt vời để quản lý căng thẳng. Các hoạt động khác cũng có thể hữu ích, gồm:

• Thiền
• Hít thở sâu
• Mát xa
• Giãn cơ
• Yoga, thái cực quyền
• Ngủ ngon giấc mỗi đêm
• Không hút thuốc lá, hạn chế bia rượu

Bạn cần bỏ hút thuốc lá, hạn chế bia rượu nếu nghiện hút thuốc, nghiện rượu được chẩn đoán tăng huyết áp. Các loại hóa chất trong khói thuốc lá, rượu có thể phá hỏng các mô của cơ thể và làm cứng thành mạch máu.

Lối sống lành mạnh giúp giảm nguy cơ tăng huyết áp

Tăng huyết áp có thể kiểm soát tốt và ngăn ngừa biến chứng hiệu quả bằng thay đổi thói quen lối sống lành mạnh:

Bổ sung nhiều chất xơ

Các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật luôn tốt cho sức khỏe tổng thể và chức năng tim mạch, bao gồm các loại rau xanh, rau lá xanh đậm, trái cây, củ quả, ngũ cốc nguyên hạt… Mỗi ngày, bạn nên tiêu thụ hơn bảy phần rau xanh và trái cây. Sau đó tiếp tục tăng thêm một khẩu phần mỗi ngày trong hai tuần. Tiếp tục tăng dần cho đến khi đạt mục tiêu là mười phần rau xanh và trái cây mỗi ngày. 

Hạn chế lượng đường

Các loại thực phẩm chứa nhiều đường cần hạn chế, chẳng hạn như sữa chua có đường, các loại sữa béo, nước ngọt, nước có ga. Nếu sử dụng thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn, đừng quên đọc các thành phần dinh dưỡng trên bao bì và nhãn sản phẩm trước khi mua.

Cắt giảm lượng muối

Người mắc bệnh tăng huyết áp hoặc có yếu tố nguy cơ tim mạch cao, bác sĩ thường khuyên nên duy trì lượng muối khoảng 1.500 đến 2.300 miligam mỗi ngày. Cách tốt nhất để giảm lượng muối là giảm gia vị khi chế biến và nấu thực phẩm, tránh thức ăn nhanh, thực phẩm đóng gói vì chúng chứa nhiều muối, dầu mỡ và thậm chí là chất bảo quản. 

Mục tiêu cân nặng hợp lý

Bác sĩ thường khuyên giữ cân nặng hợp lý, hãy giảm cân vì sức khỏe của bạn. Béo phì là yếu tố nguy cơ gây ra bệnh tăng huyết áp, tim mạch và các vấn đề sức khỏe khác. Cho dù bạn chỉ giảm từ 1 đến 2 kg trọng lượng cơ thể, huyết áp cũng cải thiện đáng kể. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ về mục tiêu giảm cân để mang lại hiệu quả tốt nhất cho sức khỏe của bạn. Thiết lập chế độ dinh dưỡng cùng chế độ tập luyện phù hợp thể trạng và tình trạng sức khỏe của bạn hiện có. 

Theo dõi huyết áp thường xuyên

Cách tốt nhất để phòng tránh và ngăn ngừa biến chứng tăng huyết áp là khám sàng lọc tăng huyết áp. Hãy ghi lại tất cả các chỉ số huyết áp sau mỗi lần đo, thăm khám thường xuyên theo định kỳ. Dựa vào chỉ số huyết áp, bác sĩ có thể đánh giá tình trạng huyết áp và đưa ra chẩn đoán đúng mức độ tiến triển mà bạn đang mắc phải. 

Tăng huyết áp thai kỳ

Bạn vẫn có thể mang thai và sinh con nếu được chẩn đoán tăng huyết áp thai kỳ. Mặc dù, tăng huyết áp có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe thai kỳ, cả mẹ và con, tăng nguy cơ biến chứng dẫn đến tiền sản giật thai kỳ. Tuy nhiên, tình trạng này có thể được kiểm soát tốt nếu bạn thăm khám thường trong suốt thời gian mang thai.

Nếu bị tăng huyết áp thai kỳ bạn có thể gặp nhiều rủi ro và biến chứng hơn, cần quản lý thai kỳ chặt chẽ hơn. Phụ nữ mang thai bị tăng huyết áp có thể ảnh hưởng đến chức năng thận, trẻ sinh ra có nguy cơ sinh non hoặc nhẹ cân. 

Một số người mẹ bị tăng huyết áp khi mang thai, tình trạng này có thể tiến triển nghiêm trọng hơn so với bình thường. Huyết áp sẽ ổn định trở lại sau khi em bé được sinh ra. Tuy nhiên, tăng huyết áp thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ tăng huyết áp mạn tính sau sinh.

Tiền sản giật do tăng huyết áp thai kỳ

Tăng huyết áp thai kỳ làm tăng nguy cơ tiền sản giật thai kỳ. Có thể gây ra các biến chứng ảnh hưởng tới các cơ quan quan trọng khác của cơ thể. Điều này dẫn đến nồng độ protein cao trong nước tiểu, dịch trong phổi, suy giảm chức năng gan và thị giác.

Khi tăng huyết áp tiến triển nghiêm trọng, mẹ và bé sẽ gặp nhiều rủi ro trong thai kỳ và trong quá trình sinh nở. Tiền sản giật có thể dẫn đến sản giật, gây co giật. Tăng huyết áp thai kỳ vẫn là nguyên nhân chính gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho mẹ và bé, mẹ sinh khó, trẻ nhẹ cân, sinh non và thai lưu.

Thực tế, tăng huyết áp hay tiền sản giật thai kỳ không có biện pháp phòng ngừa hiệu  quả. Cách duy nhất để chấm dứt tình trạng này là sinh con. Nếu tăng huyết áp phát triển trong thời kỳ mang thai, bác sĩ sẽ có những biện pháp theo dõi sức khỏe thai kỳ chặt chẽ để ngăn chặn và can thiệp kịp thời các biến chứng có thể xảy ra.

Những ảnh hưởng do tăng huyết áp gây ra với cơ thể là gì?

Với đặc điểm diễn biến thầm lặng, tăng huyết áp có thể gây tổn thương cho cơ thể khoảng một thời gian dài trước khi các triệu chứng xuất hiện rõ ràng. Nếu tăng huyết áp không được điều trị, bạn có thể phải đối mặt với các biến chứng nghiêm trọng. 

Tổn thương động mạch

Động mạch khỏe mạnh sẽ nuôi dưỡng các mạch máu khỏe mạnh, máu được trôi chảy  thuận lợi và dễ dàng khắp cơ thể. Khi mắc bệnh tăng huyết áp, động mạch sẽ bị tổn thương gây xơ cứng, giảm khả năng đàn hồi. Quá trình tổn thương động mạch do lượng chất béo tiêu thụ qua chế độ ăn uống hàng ngày, tích tụ lại trong cơ thể trở thành các mảng bám trong lòng động mạch. Theo thời gian, các mảng bám làm cản trở sự lưu thông máu, gây tắc nghẽn mạch máu, nghiêm trọng hơn là gây ra các cơn đau tim, nhồi máu cơ tim. 

Tổn thương tim mạch

Tăng huyết áp khiến trái tim phải làm việc trong trạng thái áp lực hơn bình thường. Áp lực trong thành mạch máu tăng lên bắt buộc cơ tim phải co bóp nhiều hơn để bơm máu thường xuyên hơn với một lực mạnh hơn để đáp ứng với nhu cầu cơ thể mà một trái tim khỏe mạnh cần là.

Điều này có thể gây ra hội chứng tim to, tăng nguy cơ:

• Suy tim
• Rối loạn nhịp tim
• Đau tim
• Nhồi máu cơ tim 

Tổn thương não bộ

Não bộ hoạt động khỏe mạnh nhờ nguồn cung cấp máu giàu oxy để truyền tín hiệu thông tin đến các bộ phận chức năng của cơ thể. Tăng huyết áp không được kiểm soát hoặc điều trị có thể làm giảm lưu lượng máu đến não bộ, dẫn đến các tình trạng sau đây:

• Tắc nghẽn tạm thời sự lưu thông máu tới não, dẫn đến các cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua.
• Tắc nghẽn đáng kể lưu lượng máu não, các tế bào não thiếu dưỡng chất để nuôi sống dẫn đến đột quỵ.

Tăng huyết áp cũng ảnh hưởng đến trí nhớ, khả năng ghi nhớ, học hỏi, hành vi và cảm xúc.

Trong quá trình điều trị, tăng huyết áp không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và giảm rủi ro có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe trong tương lai. 

Nếu bạn được chẩn đoán tăng huyết áp, bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị cho bạn tùy vào yếu tố nguy cơ, bệnh sử gia đình, mức độ tiến triển và tác dụng hiệu quả của thuốc điều trị tăng huyết áp. 

Tăng huyết áp có thể phát hiện bằng cách khám sàng lọc phát hiện sớm, chung sống khỏe mạnh bằng cách loại bỏ các thói quen và dinh dưỡng ảnh hưởng xấu tới huyết áp. 

Tăng huyết áp thường không có triệu chứng rõ ràng, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng, nên điều quan trọng nhất là bạn phải kiểm tra huyết áp trong những lần khám sức khỏe định kỳ tổng quát hàng năm. Bạn càng được phát hiện chẩn đoán sớm bao nhiêu thì càng có thể kiểm soát tốt, thậm chí huyết áp có thể hồi phục hoàn toàn.

Bệnh viện An Sinh

Thông tin tham khảo không thay thế việc thăm khám và tư vấn bác sĩ

Bệnh viện An Sinh đã triển khai Bệnh án điện tử ngoại trú (EMR) một trong những nỗ lực nâng tầm chất lượng dịch vụ và phục vụ, mang đến trải nghiệm tiện ích công nghệ khi đi khám bệnh với ưu điểm tiết kiệm thời gian và chi phí khám chữa bệnh. Tất cả dữ liệu kết quả khám sức khỏe, các xét nghiệm và hình ảnh chẩn đoán lưu trữ lâu dài trên hệ thống PACS được kết nối với bệnh án điện tử. Bạn chủ động quản lý thông tin sức khỏe, thuận tiện cho việc theo dõi, so sánh kết quả với lần thăm khám tiếp theo để có hướng cải thiện và nâng cao sức khỏe tổng thể tốt hơn.