Thời tiết giao mùa, lúc nắng lúc mưa thất thường, nhiệt độ xuống thấp, độ nóng ẩm thay đổi liên tục, là điều kiện lý tưởng để các virus, vi khuẩn cũng dễ dàng xâm nhập vào bên trong cơ thể khi hít thở, khiến niêm mạc mũi họng có thể bị tổn thương bất cứ lúc nào.

Thời điểm này hệ hô hấp là cơ quan bị ảnh hưởng nhiều nhất nên các bệnh lý tai mũi họng thường gặp hơn ở người lớn, trẻ em và phụ nữ mang thai.

Bệnh lý tai mũi họng thường gặp khi thời tiết thay đổi:

Viêm mũi dị ứng 

Viêm mũi dị ứng phụ thuộc nhiều vào thời tiết, gồm viêm mũi dị ứng theo chu kỳ và viêm mũi dị ứng không theo chu kỳ, thường xuất hiện vào đầu mùa lạnh hoặc đầu mùa nóng, khí hậu nóng ẩm.

Triệu chứng thường gặp là hắt hơi liên tục, ngứa mũi, nghẹt mũi, chảy nước mũi, đỏ mắt, chảy nước mắt, cảm giác nóng rát vùng họng. Buổi sáng các dấu hiệu xuất hiện thường xuyên hơn và dịu dần vào buổi chiều tối.

Các triệu chứng viêm mũi dị ứng thường bị nhầm lẫn với viêm xoang. Tình trạng nghẹt mũi có thể kèm theo ù tai, nhức đầu, đau nặng đầu. Viêm mũi dị ứng mãn tính còn gây rối loạn khứu giác, mất mùi, ngủ ngáy do bị nghẹt mũi.

Môi trường sống ô nhiễm, các chất gây dị ứng luôn tồn tại trong không khí là tác nhân gây ra viêm mũi dị ứng. Phòng bệnh tốt nhất là hạn chế tối đa với các tác nhân gây bệnh này.

Viêm mũi dị ứng gây khó chịu và ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống. Theo thời gian, viêm mũi dị ứng không được điều trị dứt điểm có thể trở thành bệnh mãn tính.

Viêm họng

Đau họng là dấu hiệu đầu tiên của viêm họng do các cơn ho kích ứng ở đường hô hấp, gây đau rát họng, khô họng, khàn tiếng, đau khi nuốt hoặc khi ăn, nổi hạch cổ, có thể kèm theo sổ mũi, đau đầu, đau nhức cơ thể. Triệu chứng viêm họng khá đa dạng, có thể gây biến chứng như viêm họng do liên cầu.

Nguyên nhân do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Viêm họng thường gặp ở mọi độ tuổi, người lớn và trẻ em. Viêm họng nếu không điều trị tiến triển thành viêm phổi, có thể gây tổn thương và biến chứng cho chức năng tim mạch, ảnh hưởng không nhỏ tới sức khoẻ và sinh hoạt thường ngày trong cuộc sống.

Viêm xoang 

Viêm xoang có thể gặp ở mọi độ tuổi, được chia làm 2 loại là viêm xoang cấp tính và viêm xoang mãn tính. Viêm xoang mãn tính dễ tái phát và nguy hiểm hơn. Đây là tình trạng viêm niêm mạc mũi và các xoang cạnh mũi, do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như nhiễm khuẩn, virus, dị ứng, nấm mốc.

Biểu hiện thường gặp là đau nhức vùng má, lông mày, giữa hai mắt, vùng gáy, có dịch nhầy ở mũi, nghẹt mũi, không cảm nhận được các loại mùi vị. 

Viêm xoang thường mắc ở trẻ dưới 6 tuổi. Bệnh khởi phát do cơ thể suy dinh dưỡng, hay sốt, có cơ địa dị ứng, thường bị viêm đường hô hấp trên, điều trị không khỏi dẫn đến viêm xoang. 

Viêm xoang ở người lớn thường mắc là viêm xoang mạn tính. Nội soi mũi họng sẽ dịch nhầy, thậm chí có kèm mủ. Các triệu chứng có thể kéo dài trên 12 tuần gây sốt, mệt mỏi và kém tập trung. 

Viêm xoang tiến triển nhanh và có thể gây biến chứng nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời.

Viêm amidan 

Amidan là đóng vai trò quan trọng giúp cơ thể sản sinh ra kháng thể chống lại sự xâm nhập của virus và vi khuẩn gây bệnh. Do có cấu trúc nhiều hốc, nằm giao giữa đường ăn và đường thở nên virus, vi khuẩn rất dễ xâm nhập vào trong cơ thể. Viêm amidan xảy khi lượng virus và vi khuẩn ở mức quá tải. 

Viêm amidan cấp tính gây ra các triệu chứng đau họng, sốt, chảy nước mũi, hai amidan sưng lớn, vùng họng viêm đỏ. Viêm amidan mạn tính thường gây cảm giác đau nhói vùng họng, có thể ho khan, khàn tiếng, hơi thở có mùi khó chịu. 

Viêm amidan mạn tính khi tình trạng cấp tính tiến triển nặng. Tình trạng này có thể tái đi tái lại nhiều lần trong năm khiến amidan sưng to, gây khó thở, cản trở đường ăn uống, có thể dẫn đến những biến chứng khác. Bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để cắt bỏ amidan tùy vào tình trạng diễn tiến và mức độ viêm.

Viêm amidan có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, trẻ em và thanh thiếu niên là những đối tượng dễ mắc bệnh nhất. 

Viêm VA

VA có cấu trúc nhiều khe, hốc là nơi trú ẩn cho các loại vi khuẩn, virus phát triển. Viêm VA có thể do nhiều nguyên nhân, cơ thể bị lạnh khiến các loại vi khuẩn và virus có sẵn trong khoang mũi họng phản ứng gây bệnh. 

VA thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh đến 6 tháng tuổi phát triển dần theo khả năng miễn dịch. Khi trẻ được 9 - 10 tuổi, VA teo dần và chỉ có vết tích ở tuổi dậy thì. Nếu tiếp xúc quá nhiều virus, vi khuẩn gây bệnh ở đường hô hấp sẽ làm VA hoạt động quá mức dẫn đến viêm VA.

Viêm VA cấp tính gây sốt, sốt cao, nghẹt mũi tăng dần, thở khụt khịt, chảy nước mũi, ho khan, hơi thở có mùi khó chịu, giọng nói thay đổi, thậm chí có thể gây rối loạn tiêu hóa và viêm tai giữa. Viêm cấp tính thường không có biến chứng nguy hiểm nhưng gây sưng đỏ niêm mạc mũi và sưng hạch góc hàm.

Viêm VA mạn tính tiến triển từ VA cấp tính, thường chỉ xảy ra 2 triệu chứng là chảy nước mũi và ngạt mũi mạn tính. Tình trạng viêm kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh và vận động ở trẻ, gây ra các bệnh lý tai mũi họng khác, có thể dẫn đến viêm đường ruột. 

Cúm mùa 

Cúm mùa là một bệnh nhiễm khuẩn hô hấp virus cấp tính do virus cúm A hoặc cúm B hoặc cúm C gây ra. Bệnh dễ lây từ người bệnh qua người lành thông qua các giọt bắn nhỏ khi nói chuyện, khi ho, hắt hơi hoặc lây qua tiếp xúc với một số đồ vật có chứa virus, qua bàn tay không sạch đưa lên mắt, mũi, miệng. 

Nguyên nhân chủ yếu do thời tiết thay đổi từ nóng sang lạnh, độ ẩm không khí thay đổi đột ngột. Cơ thể không kịp thích ứng tạo điều kiện thuận lợi cho các virus cúm tấn cống phát triển và gây bệnh. 

Cúm mùa có thời gian ủ bệnh khoảng 2 ngày trước khi có các biểu hiện như sốt cao đột ngột, cảm giác ớn lạnh, đau họng, nhức đầu, đau nhức cơ khớp, chóng mặt, ăn không ngon, mệt mỏi. Sau đó có thể xuất hiện triệu chứng ngạt mũi, ho khan và chảy nước mũi. Ở trẻ em còn có thêm biểu hiện đau tai, đau họng, sưng hạch, tiêu chảy và nôn. 

Mắc cúm mùa nhẹ thì tình trạng sốt và các triệu chứng đi kèm sẽ giảm sau 5 ngày, các cơn ho và mệt mỏi có thể vẫn còn tiếp diễn. Thông thường, cơ thể tự hồi phục trong khoảng một tuần mà không cần thăm khám bác sĩ. Tuy nhiên, cúm mùa tiến triển có thể gây viêm tai giữa, viêm xoang, viêm nhiễm đường tiết niệu, ảnh hưởng nghiêm trọng chức năng phổi và hoạt động tim mạch.

Đối tượng dễ mắc cúm mùa là người có bệnh lý nền mạn tính, bệnh suy giảm miễn dịch như suy thận, đái tháo đường, rối loạn nội tiết, phụ nữ đang mang thai, người cao tuổi và trẻ nhỏ. 

Phòng bệnh tai mũi họng khi thời tiết thay đổi 

Thời điểm giao mùa, bạn cần lưu ý giữ gìn và chăm sóc sức khỏe tốt hơn cho bản thân và gia đình, đặc biệt là nhà có trẻ nhỏ. Duy trì các thói quen đơn giản như đeo khẩu trang khi ra đường, vệ sinh mũi họng hàng ngày, rửa tay thường xuyên, giữ ấm cơ thể, sử dụng máy lạnh ở nhiệt độ phù hợp, dinh dưỡng đầy đủ, ưu tiên ăn nóng uống ấm, bổ sung thêm các loại vitamin tự nhiên giúp tăng sức đề kháng, khám sức khỏe tổng quát định kỳ, thăm khám tư vấn bác sĩ ngay khi có dấu hiệu tai mũi họng để được chẩn đoán đúng bệnh lý, tuyệt đối không tự mua thuốc điều trị khi chưa có chỉ định kê đơn của bác sĩ. 

Bệnh lý tai mũi họng rất thường gặp nên khiến nhiều người chủ quan,  không điều trị dứt điểm, bệnh thường khiến bệnh trở nên mãn tính. Bệnh tai mũi họng cũng như các bệnh lý khác, nếu không điều trị, kiểm soát tốt hoặc điều trị quá muộn có thể gây biến chứng nguy hiểm với ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Chúc gia đình bạn sức khỏe và hạnh phúc!

Bệnh viện An Sinh

Thông tin tham khảo không thay thế việc thăm khám và tư vấn bác sĩ

Bệnh viện An Sinh đã triển khai Bệnh án điện tử ngoại trú (EMR) một trong những nỗ lực nâng tầm chất lượng dịch vụ và phục vụ, mang đến trải nghiệm tiện ích công nghệ khi đi khám bệnh với ưu điểm tiết kiệm thời gian và chi phí khám chữa bệnh. Tất cả dữ liệu kết quả khám sức khỏe, các xét nghiệm và hình ảnh chẩn đoán lưu trữ lâu dài trên hệ thống PACS được kết nối với bệnh án điện tử. Bạn chủ động quản lý thông tin sức khỏe, thuận tiện cho việc theo dõi, so sánh kết quả với lần thăm khám tiếp theo để có hướng cải thiện và nâng cao sức khỏe tổng thể tốt hơn.