Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở cả nam giới và nữ giới trên toàn thế giới.

Chế độ ăn Địa Trung Hải, là tên khoa học của một chế độ lành mạnh, được biết đến rộng khắp trên toàn thế giới và được yêu thích bởi những hiệu quả lợi ích mang lại cho sức khỏe, giảm nguy cơ tim mạch, nhồi máu cơ tim và các bệnh lý mạn tính khác nhau ở nam giới và nữ giới.

Các nhà khoa học chia sẻ chế độ ăn Địa Trung Hải rất đáng để theo đuổi cùng với các biện pháp bảo vệ sức khỏe tim mạch khác. Nghiên cứu mới còn cho thấy chế độ ăn Địa Trung Hải không chỉ cải thiện sức khỏe tổng thể tối ưu mà còn giảm nguy cơ tim mạch, nhồi máu cơ tim hiệu quả với người có các yếu tố nguy cơ cao, thậm chí không hoạt động thể chất thường xuyên.

Điểm chính được rút ra từ một phân tích tổng hợp mới được công bố trên BMJ, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ 40 thử nghiệm lâm sàng dựa vào 7 chế độ ăn kiêng phổ biến được thiết kế với mục đích giảm nguy cơ biến cố tim mạch, bao gồm chế độ ăn ít chất béo, chế độ ăn Địa Trung Hải, chế độ ăn không chất béo, chế độ ăn chất béo thực vật, và chế độ ăn kết hợp ít chất béo và muối. Có hơn 35.500 người tham gia được theo dõi trong khoảng thời gian 3 năm khi thực hiện các chế độ ăn kiêng này.

Các nhà khoa học kết luận rằng chế độ ăn Địa Trung Hải có thể làm giảm tỷ lệ tử vong do bất kỳ nguyên nhân nào, cùng với cơn đau tim và nhồi máu cơ tim, ngay cả khi không tập thể dục. Chế độ ăn ít chất béo cũng có lợi cho sức khỏe tổng thể. Các chế độ ăn kiêng khác có ít hoặc không có lợi cho sức khỏe tổng thể và tim mạch.

Vì sao chế độ ăn Địa Trung Hải có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim? 

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) khuyến nghị chế độ ăn Địa Trung Hải được xem là chế độ ăn lành mạnh nhất vì thực phẩm chủ yếu là rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu và các loại hạt, cùng với các loại thực phẩm ít chất béo hoặc các sản phẩm từ sữa không béo, các loại cá, thịt gia cầm, dầu thực vật và dầu từ các loại hạt.

Nếu bạn đang tiêu thụ một lượng lớn carbohydrate gồm rau xanh, trái cây, củ quả các loại và các sản phẩm từ ngũ cốc được tìm thấy trong chế độ Địa Trung Hải, bạn đang nắm giữ nhiều giá trị cho một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.

Các nhà khoa học còn tiết lộ thêm một số lý do khác mà chế độ ăn Địa Trung Hải lại sở hữu với nhiều ưu điểm vượt trội, giúp cải thiện sức khỏe tim mạch bởi chế độ ăn ít chất béo bão hòa và nhiều chất xơ, kiểm soát cholesterol LDL (có hại) hiệu quả hơn. Dầu ô liu được cho là thực phẩm có hoạt tính sinh học chính trong phong cách ăn uống này vì thành phần dinh dưỡng chứa nhiều axit béo không bão hòa đơn và các hợp chất phenolic mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tổng thể, tác động tích cực đến sức khỏe tim mạch.

Theo các báo cáo của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) còn đưa ra một số bằng chứng cho thấy chế độ ăn Địa Trung Hải với nhiều dầu ô liu nguyên chất có thể giúp cơ thể loại bỏ lượng cholesterol dư thừa ra khỏi thành động mạch và giữ cho mạch máu luôn thông thoáng và lưu thông tốt.

Nguồn dinh dưỡng từ chế độ ăn Địa Trung Hải còn chứa hàm lượng lớn kali, khoáng chất giúp điều hòa huyết áp, lượng chất xơ và chất chống oxy hóa phong phú giúp bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật và nguy cơ tim mạch.

Các thành phần dưỡng chất trong chế độ ăn Địa Trung Hải còn có khả năng chống viêm nhờ nguồn vitamin C, vitamin E và axit béo Omega-3. Cá là một loại thực phẩm quan trọng với nguồn cung cấp axit béo Omega-3 có tác dụng chống viêm, hỗ trợ rất tốt cho sức khỏe tim mạch.

Ngoài ra, chế độ ăn Địa Trung Hải cũng có những lợi ích gián tiếp đối với sức khỏe tim mạch, giảm trọng lượng cơ thể do tiêu thụ thực phẩm thực vật toàn phần, thực phẩm ít chế biến hơn, việc ăn uống trở nên điều độ hơn… Cơ thể không bị đói quá mức và cảm giác no kéo dài trong suốt cả ngày. Mức đường huyết trong cơ thể cũng ổn định hơn. Tất cả những yếu tố này cùng bổ trợ và tương tác qua lại với nhau để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh và hoạt động hiệu quả.

Các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch phổ biến 

Có một số yếu tố làm tăng sự tiến triển của bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim. Trong đó, yếu tố di truyền là không thể thay đổi nhưng còn có các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được như:

Tăng huyết áp

Cholesterol LDL cao

Đái tháo đường

Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá

Béo phì

Chế độ ăn uống không lành mạnh

Không hoặc ít hoạt động thể chất

Bạn nên làm gì để giảm nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch? 

Khám sức khỏe tổng quát định kỳ hàng năm và tầm soát sớm bệnh tim mạch. Bạn sẽ được kiểm tra và đánh giá sức khỏe toàn diện, loại trừ các yếu tố nguy cơ khác.

Nếu có yếu tố nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch, việc chủ động thay đổi thói quen và lối sống không cải thiện tình trạng sức khỏe tốt hơn, bác sĩ cần cho bạn điều trị bằng thuốc và theo dõi sức khỏe thường xuyên.

Bạn nên chủ động hỏi ý kiến bác sĩ để có lời khuyên phù hợp, những thói quen sinh hoạt nào cần phải thay đổi để cải thiện sức khỏe tốt hơn bên cạnh việc điều trị, ngăn ngừa sự tiến triển của các yếu tố nguy cơ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, nhồi máu cơ tim trong tương lai.

Chế độ ăn Địa Trung Hải sẽ tập trung vào một số yếu tố quan trọng sau đây: 

Tăng lượng rau xanh và trái cây các loại: Mục tiêu là giảm gấp đôi lượng tinh bột và chất đạm động vật trong các bữa ăn thường ngày bằng rau xanh và các loại trái cây của quả. Trong một bữa ăn cần có 4 phần cá và 8 phần rau xanh, vì chúng đảm bảo cung cấp nguồn chất xơ, một lượng phong phú các loại vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa rất cần thiết cho sức khỏe tổng thể, đặc biệt là chức năng tim mạch.

Ngũ cốc nguyên hạt: Hầu hết các loại ngũ ngũ cốc nguyên hạt  đều có lợi cho sức khỏe như gạo lứt, lúa mạch, mì ống và bánh mì được làm từ lúa mì nguyên hạt, có thể bổ sung thêm lượng chất xơ lành mạnh, giảm lượng cholesterol LDL, giúp ngăn ngừa các yếu tố nguy cơ tim mạch.

Thêm các loại đậu vào thói quen ăn uống: Bổ sung và kết hợp các loại đậu các loại đậu với nhau như đậu lăng, đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ vào bữa ăn như cung cấp cho cơ thể một nguồn dưỡng chất gồm protein, chất xơ cùng các chất dinh dưỡng thiết yếu khác có nguồn gốc từ thực vật.

Bữa ăn có cá béo và thịt gia cầm nên được dùng luân phiên thường xuyên: Khi tiêu thụ một lượng cá và hải sản, đặc biệt là các loại cá như cá tuyết, cá thu, cá mòi, hàu, cua, nghêu sò, hến và thịt gia cầm cơ thể bạn được cung cấp nguồn protein chất lượng cao và nguồn dinh dưỡng thiết yếu. Cá, đặc biệt là các loại cá béo chứa nguồn axit béo Omega-3 được khoa học chứng minh có tác dụng chống viêm và ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch.

Nếu bạn cảm thấy choáng ngợp khi phải thay đổi thói quen ăn uống, bạn nên cân nhắc tham khảo bác sĩ hoặc ​​chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn về chế độ phù hợp tùy theo thể trạng và tình trạng sức khỏe để mang lại hiệu quả tốt nhất cho sức khỏe tổng thể, đặc biệt là hoạt động của trái tim.

Thói quen ăn uống có sự khác nhau giữa nam giới và nữ giới. Phụ nữ thường ưu tiên lựa chọn các loại thực phẩm có lợi cho sức khỏe hơn như nhiều rau xanh, củ quả, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, các loại cá và hải sản, hạn chế thịt đỏ và các loại thịt hay thực phẩm được chế biến sẵn. Đây cũng là nguyên tắc cơ bản trong chế độ ăn Địa Trung Hải.

Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh lợi ích thiết thực của chế độ ăn Địa Trung Hải đối với sức khỏe tim mạch ở nam giới và nữ giới là như nhau, giảm tới 25% nguy cơ và biến cố tim mạch do ưu tiên thực phẩm thực vật toàn phần và hạn chế chất béo nguy hại, góp phần làm chậm sự phát triển của mảng bám tích tụ trong động mạch.

Lối sống lành mạnh bao gồm dinh dưỡng cân bằng như chế độ ăn Địa Trung Hải có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và các yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh tim mạch như đái tháo đường típ 2, béo phì, tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu.

Lợi ích đối với sức khỏe của chế độ ăn Địa Trung Hải

Bệnh lý tim mạch

Tăng huyết áp

Kiểm soát cân nặng

Rối loạn mỡ máu

Một số bệnh ung thư như ung thư vú, đại trực tràng...

Bệnh tiểu đường típ 2

Bệnh Alzheimer

Bệnh Parkinson

Những loại thực phẩm nào cần ưu tiên trong chế độ ăn Địa Trung Hải 

Điểm mạnh của chế độ ăn Địa Trung Hải là không cần tính chi tiết lượng calories, không phải kiêng ăn quá mức mà vẫn có thể thưởng thức những bữa ăn ngon với:

Khoai tây

Ngũ cốc nguyên hạt

Dầu oliu

Gia vị thảo mộc

Cá và hải sản

Rau củ và các loại trái cây

Các loại hạt, đậu

Một số mẹo nhỏ khi chế biến thực phẩm theo chế độ ăn Địa Trung Hải 

Thay bơ, dầu bằng dầu olive, dầu hạt cải.

Bổ sung đạm bằng cá, thịt nạc, đậu ít nhất 2 lần một tuần

Hãy chọn salad rau củ và trái cây tươi cho các bữa ăn nhẹ

Chọn gạo, mì, tinh bột có chữ “whole-grain” trên bao bì

Uống nhiều nước thay cho loại đồ uống có đường, cố cồn

Chế độ ăn thiếu rau xanh và các loại củ quả trái cây, ăn nhiều đường, muối và chất béo nguy hại là nguyên nhân gây ra các vấn đề sức khỏe. Các bằng chứng nghiên cứu khoa học cho thấy chế độ ăn Địa Trung Hải mang đến nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe tổng thể và hoạt động của trái tim, vì chế độ ăn này phần lớn tập trung vào thực phẩm thực vật toàn phần, hạn chế chế biến, tăng chất béo lành mạnh như dầu ô liu nguyên chất rất giàu chất béo không bão hòa đơn và các hợp chất có đặc tính chống oxy hóa, có khả năng chống viêm mạnh mẽ, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim cũng như các bệnh lý mạn tính phổ biến.

Bệnh viện An Sinh

Thông tin tham khảo không thay thế việc thăm khám và tư vấn bác sĩ 

Bệnh viện An Sinh đã triển khai Bệnh án điện tử ngoại trú (EMR) một trong những nỗ lực nâng tầm chất lượng dịch vụ và phục vụ, mang đến trải nghiệm tiện ích công nghệ khi đi khám bệnh với ưu điểm tiết kiệm thời gian và chi phí khám chữa bệnh. Tất cả dữ liệu kết quả khám sức khỏe, các xét nghiệm và hình ảnh chẩn đoán lưu trữ lâu dài trên hệ thống PACS được kết nối với bệnh án điện tử. Bạn chủ động quản lý thông tin sức khỏe, thuận tiện cho việc theo dõi, so sánh kết quả với lần thăm khám tiếp theo để có hướng cải thiện và nâng cao sức khỏe tổng thể tốt hơn.