Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã thêm triệu chứng viêm kết mạc và đau mắt đỏ vào danh sách các triệu chứng ít phổ biến của Covid-19. Khoảng 1% đến 3% những người mắc Covid-19 sẽ gặp triệu chứng viêm kết mạc. Đau mắt đỏ hoặc viêm kết mạc là triệu chứng xuất hiện muộn sau các triệu chứng phổ biến khác của Covid.

Số liệu thống kê trước đây ước tính cứ 10 người thì có 1 người bị ảnh hưởng thị lực do hậu Covid. Một nghiên cứu mới gần đây, các nhà khoa học đã xem xét và xác định được mối liên hệ giữa những thay đổi về giác mạc, lớp ngoài trong suốt của mắt với khả năng bị hậu Covid.

Các nhà khoa học kết luận rằng tổn thương các sợi thần kinh và sự gia tăng của các tế bào miễn dịch trong giác mạc có liên quan đến hậu Covid. Tuy nhiên, các nghiên cứu lớn hơn với số lượng người tham gia nhiều hơn rất cần thiết để xác nhận chính xác kết quả này.

Hy vọng trong tương lai, các bác sĩ có thể xác định nguy cơ hậu Covid bằng cách kiểm tra tổn thương của các sợi thần kinh và sự gia tăng của các tế bào miễn dịch trong giác mạc của người mắc Covid.

Các triệu chứng Covid ở một người có thể xuất hiện rõ ràng thậm chí là không có bất triệu chứng nào. Cơ quan mà virus SARS-CoV-2 tấn công chủ yếu là hệ thống hô hấp. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí BMJ Open cho thấy Covid-19 cũng có thể gây hại nghiêm trọng cho các cơ quan khác nhau.

Đây là một trong những nguyên do chính tại sao ước tính cứ 10 người thì có 1 người tiếp tục phát triển Covid, các triệu chứng này tiếp tục trong nhiều tuần hoặc vài tháng sau khi trải qua giai đoạn cấp tính của Covid.

Tổng quan về hội chứng Covid kéo dài được công bố trên tạp chí Diabetes & Metabolic, các triệu chứng hậu Covid có thể bao gồm tức ngực, ho, mệt mỏi, đánh trống ngực, cảm thấy khó thở, đau cơ hoặc khó tập trung.

Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng Covid cũng có thể gây ra các triệu chứng thần kinh như đau đầu, mất vị giác hoặc khứu giác, tê bì, chóng mặt và đau nhức xương khớp do các yếu tố liên quan đến hệ thần kinh.

Hiện tại, các nhà khoa học không chắc chắn tại sao điều này lại xảy ra nhưng họ cho rằng virus SARS-CoV-2 có thể dẫn truyền trực tiếp đến hệ thần kinh của con người.

Tổn thương sợi thần kinh

Một cơ chế tiềm ẩn khác được các nhà nghiên cứu xem xét là tổn thương sợi thần kinh nhỏ.

Trong nghiên cứu trước, các nhà khoa học đã phát hiện sự tổn thương sợi thần kinh trong giác mạc của con người, liên kết điều này với bệnh thần kinh và đau cơ xơ hóa.

Để phân tích giác mạc, các nhà nghiên cứu đã sử dụng một quy trình gọi là kính hiển vi đồng tiêu giác mạc (corneal confocal microscopy). Ngoài việc phát hiện tổn thương sợi thần kinh cũng cho thấy mức độ tế bào đuôi gai - một loại tế bào miễn dịch - có trong giác mạc. Các nhà nghiên cứu trước cũng phát hiện ra sự gia tăng các tế bào này có liên quan đến bệnh thần kinh đái tháo đường và bệnh đa xơ cứng.

Các nhà nghiên cứu muốn xem xét liệu tổn thương các sợi thần kinh ở một người và sự gia tăng các tế bào đuôi gai trong giác mạc cũng có thể là dấu hiệu hậu Covid hay không.

Theo Medical News Today, Tiến sĩ Rayaz A. Malik thuộc Khoa Y tại Weill Cornell Medicine-Qatar ở Doha, là một tác giả cấp cao cho biết tầm quan trọng của các triệu chứng thần kinh hậu Covid có thể không được đánh giá đầy đủ.

Có ít nhất 10% số người mắc tiếp tục bị hậu Covid. Các triệu chứng chính của Covid cấp tính là hô hấp và tim mạch, các triệu chứng đau dây thần kinh xảy ra và biểu hiện như mất vị giác và khứu giác. Tuy nhiên, sau Covid cấp tính, các triệu chứng bệnh lý thần kinh và cơ xương khớp chiếm ưu thế.

Trong số nhiều triệu chứng Covid chưa được xem trọng, việc xác định những tổn thương tiềm ẩn có liên quan đến các sợi thần kinh cần thêm dữ liệu khảo sát khách quan. Các nhà khoa học cũng tìm thấy có nhiều điểm tương đồng giữa các triệu chứng hậu Covid và bệnh lý thần kinh sợi nhỏ dựa trên sự đồng thuận quốc tế.

Một trung tâm y khoa tại Doha, với hơn 20 năm tiên phong trong thử nghiệm nhãn khoa cho biết, kính hiển vi đồng tiêu giác mạc cho phép định lượng khách quan tổn thương dây thần kinh cảm giác trong giác mạc một các nhanh chóng. Điều này phản ánh tổn thương thần kinh ở các bộ phận khác của cơ thể ở diện rộng có liên quan đến các tình trạng thoái hóa thần kinh ngoại vi và trung ương.

Một bác sĩ nhãn khoa ở Thổ Nhĩ Kỳ, trong gần 10 năm sử dụng kính hiển vi đồng tiêu giác mạc để xác định tổn thương thần kinh và tăng sinh tế bào miễn dịch ở bệnh nhân tiểu đường và bệnh Behcet (tổn thương mạch mạn tính).

Điều này hợp lý khi kính hiển vi đồng tiêu giác mạc có thể là một bài kiểm tra khách quan nhanh để đánh giá tình trạng và mức độ tổn thương thần kinh ở những bệnh nhân hậu Covid. Trong nghiên cứu cũng phát hiện được sự mất thần kinh giác mạc ở những người hậu Covid.

Nghiên cứu được kiểm soát

Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đã tuyển chọn 40 người đã bị Covid-19 trong khoảng thời gian từ 1 đến 6 tháng và 30 người để làm đối chứng. Những người tham gia nghiên cứu phải hoàn thành bảng câu hỏi nhằm xác định bất kỳ triệu chứng kéo dài nào xuất hiện từ 4 đến 12 tuần sau khi được chẩn đoán Covid.

Bảng câu hỏi bao gồm các triệu chứng chung cũng như các triệu chứng về hô hấp, tâm lý, cơ xương khớp, thần kinh, tiêu hóa, tai, mũi, họng và da.

Tất cả những người tham gia đều trải qua kiểm tra kính hiển vi tiêu điểm giác mạc. Sau đó, các nhà nghiên cứu so sánh bản quét của nhóm đối chứng và những người tham gia đã khỏi Covid.

Covid liên kết với các triệu chứng thần kinh nào?

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người tham gia báo cáo các triệu chứng thần kinh ở tuần thứ 4 có nhiều tổn thương sợi thần kinh hơn và tăng tế bào đuôi gai hơn so với những người ở nhóm đối chứng.

Những người tham gia đã hồi phục sau Covid-19 nhưng không báo cáo có triệu chứng thần kinh kéo dài, có các sợi thần kinh tương tự như nhóm đối chứng. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng chúng cũng có lượng tế bào đuôi gai tăng lên.

Nhìn chung, các nhà nghiên cứu tìm thấy mối tương quan chặt chẽ giữa kết quả của bảng câu hỏi cho thấy có mối liên hệ giữa hậu Covid và tổn thương sợi thần kinh giác mạc.

Các nghiên cứu vẫn đang được tiếp tục thực hiện chuyên sâu và mở rộng phạm vi để xác nhận những tổn thương dây thần kinh giác mạc được chẩn đoán ở những người hậu Covid và phản ứng miễn dịch liên tục kéo dài sau khi đã khỏi bệnh cấp tính Covid.

Hậu Covid là một tình trạng bệnh lý có tính chất nghiêm trọng. Những phát hiện trong các nghiên cứu mới gần đây cho thấy tầm quan trọng của việc sớm công nhận hậu Covid là một bệnh lý hợp pháp và người mắc phải hội chứng này cần được thăm khám và tư vấn bác sĩ chuyên môn để được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. 

Thực tế, một số người đang phải đối diện với tình trạng suy giảm thị lực sau mắc Covid. Thông thường, sức nhìn sẽ trở lại bình thường trong vài ngày hoặc vài tuần. Vì vậy, nếu các triệu chứng không có dấu hiệu tiến triển tốt hơn, tình trạng viêm kết mạc kéo dài mà không có bất kỳ triệu chứng phổ biến nào khác của Covid-19, bạn nên đến bệnh viện để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám, kiểm tra và đánh giá sức khỏe toàn diện.

Bệnh viện An Sinh (Theo Medical News Today) 

Thông tin tham khảo không thay thế việc thăm khám và tư vấn chuyên môn