Kiến thức y học

Xét nghiệm hoạt tính của tế bào giết tự nhiên (NKA – Natural Killer Activation)

Cập nhật lúc: 4:41:41 CH - 18/04/2019

Xét nghiệm hoạt tính của tế bào “Giết tự nhiên” (NK - Natural Killer) là xét nghiệm đánh giá chức năng của tế bào NK. Trong cơ thể, tế bào NK có nhiệm vụ phát hiện và tiêu diệt các tế bào bất thường (tế bào nhiễm virus, tế bào ung thư,…).



 

Bình thường các tế bào của cơ thể luôn luôn bị tác động của môi trường sống chung quanh, trong đó các yếu tố như vi khuẩn, virus, hóa chất, thuốc, thực phẩm bẩn,… Là những yếu tố nguy cơ cao gây nên những tổn thương cho tế bào ở nhiều mức độ khác nhau như: rối loạn chức năng tạm thời, tổn thương cấu trúc DNA (đột biến) hoặc gây chết tế bào.

 

Khi xuất hiện những tế bào bị đột biến sẽ kích hoạt các tế bào NK tới nhận diện và tiêu diệt, giúp ngăn ngừa nguy cơ các tế bào bị đột biến này phát triển thành khối u. Tuy nhiên, chức năng của tế bào NK sẽ giảm dần theo tuổi tác, tuổi càng cao thì chức năng của tế bào NK càng giảm, do vậy nguy cơ ung thư ở nhóm người này sẽ tăng cao.

 

Các công trình nghiên cứu hiện nay đã chứng minh rằng đối với tất cả các bệnh nhân ung thư, bất kể là ung thư gì, chức năng của tế bào NK đều giảm rõ rệt. Do đó, các bệnh viện và cơ sở y tế lớn trên thế giới đã áp dụng thực hiện xét nghiệm hoạt tính tế bào NK để đánh giá tình trạng của hệ miễn dịch trên các đối tượng có nguy cơ cao, nhằm gián tiếp đánh giá nguy cơ ung thư và lập kế hoạch điều trị dự phòng phù hợp.

 

Đối với những người bình thường khi xét nghiệm thấy hoạt tính tế bào NK giảm, thì phải tầm soát kỹ các nguy cơ ung thư hay suy giảm miễn dịch. Nếu không phát hiện ung thư thì tùy từng mức độ có thể uống một số thảo dược để kích hoạt tế bào NK, hoặc phải tham gia đợt trị liệu đặc hiệu tế bào NK: lấy máu để phân lập tế bào NK, sau đó nuôi cấy và tăng sinh số lượng lớn rồi truyền lại nhằm đảm bảo chức năng tế bào NK ở giới hạn bình thường giúp ngăn ngừa nguy cơ ung thư, nhiễm virus,….

 

Đối với những bệnh nhân ung thư, trước khi điều trị như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, nên lấy máu để phân lập tế bào NK, sau đó nuôi cấy và tăng sinh số lượng lớn rồi lưu trữ ở ngân hàng tế bào gốc. Sau khi phẫu thuật hay xạ trị có thể lấy tế bào NK đã lưu trữ trong ngân hàng ra truyền độc lập hoặc phối hợp với liệu trình hóa trị để tăng hiệu quả điều trị cũng như ngăn ngừa tái phát.

 

Các thử nghiệm lâm sàng hiện nay cho thấy nhiều loại ung thư (như: ung thư vú, tiền liệt tuyến, phổi, buồng trứng, đại tràng, dạ dày, tụy, tinh hoàn, da, cổ tử cung, gan, các khối u vùng cổ,…) có đáp ứng rất tốt với liệu pháp tế bào NK, giảm tỷ lệ tái phát rõ rệt, tăng tỷ lệ khỏi bệnh cao so với nhóm không dùng tế bào NK.

 

 

TS. BS. Mai Văn Điển, Giám đốc Bệnh viện An Sinh