Tuyến tiền liệt là một tuyến thuộc hệ sinh sản của nam giới, nằm dưới bàng quang và bao quanh đoạn đầu của niệu đạo, nắm giữ vai trò quan trọng trong hệ sinh sản của nam giới. Nam giới tuổi càng cao thì đồng nghĩa với việc nguy cơ mắc chứng suy giảm sinh lý ngày càng lớn, kèm theo một số bệnh lý như: viêm tuyến tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt, liệt dương, rối loạn cương dương… Trong đó, bệnh phì đại tuyến tiền liệt là  trong những bệnh có nguy cơ xảy ra rất cao và khiến cho nhiều quý ông mất ăn, mất ngủ vì những triệu chứng mà bệnh gây nên.

Những triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt thường gặp:

Tiểu khó: Là dấu hiệu thường gặp nhất ở nam giới bị phì đại tuyến tiền liệt. Có cảm giác buồn tiểu nhưng thường phải mất thời gian mới tiểu được, thường tiểu rất khó khăn, nước tiểu có ra không tiểu hết được, dòng chảy yếu. Nặng hơn là tình trạng thường xuyên rỉ nước tiểu.

Tiểu nhiều lần: Lúc nửa đêm hay về sáng, nếu phải tỉnh dậy đi tiểu nhiều hơn 3 lần và kéo dài liên tục hơn 3 tháng được coi là dấu hiệu bệnh lý của bệnh phì đại tuyền liệt tuyến. Trường hợp nặng có thể bị triệu chứng này làm cho mất ngủ, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

Bí tiểu: Đôi khi phải đến bệnh viện cấp cứu do bí tiểu đột ngột, dù đã cố gắng rặn mà không thể tiểu được. Khi đó, phần bụng dưới căng lên dẫn đến đau tức, “vật vã”, khó chịu.

Biểu hiện khác: Đột nhiên buồn tiểu không thể nhịn được trong vài phút. Tiếu xong vẫn còn cảm giác còn muốn tiểu và cũng có thể có biểu hiện tiểu ra máu hoặc nhiễm trùng tiểu.

Cơ chế rối loạn tiểu tiện trong phì đại tuyến tiền liệt: 

Khi tiền liệt tuyến phì đại sẽ chèn ép niệu đạo, cản trở đường tiểu, cản trở cổ bàng quang gây tắc nghẽn. Sự cản trở đường tiểu khiến nước tiểu không được đào thải hết, khó tiểu, tiểu rắt, nước tiểu còn tồn dư gây nhiễm trùng đường tiết niệu và sỏi bàng quang.

Hơn nữa, áp lực trong bàng quang tăng lên, dẫn đến phì đại cơ bàng quang, ứ nước ở thận và túi thừa bàng quang. Triệu chứng kéo dài gây ra nhiều biến chứng dẫn đến tổn thương bàng quang, tổn thương thận, bí tiểu, nhiễm trùng…

Tuyến tiền liệt phì đại kích thích cảm thụ quan, tạo phản xạ co thắt cơ trơn, co thắt cổ bàng quang và niệu đạo gây triệu chứng kích thích buồn tiểu, dù bàng quang không có hoặc có ít nước tiểu. Điều này có thể dẫn đến tiểu tiện mất kiểm soát, tiểu són, thậm chí làm hỏng chức năng của bàng quang và niệu đạo.

Nguyên nhân gây ra bệnh phì đại tuyến tiền liệt:

Các nghiên cứu cho thấy mối liên quan chặt chẽ giữa phì đại tiền liệt tuyến với tuổi và những thay đổi nội tiết liên quan tới tuổi. Dihydrotestosterone ( DHT – dạng hoạt động của androgen trong tuyến tiền liệt) đóng vai trò quan trọng trong phát triển bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Ở người lớn tuổi, dihydrotestosterone sẽ được chuyển hóa nhiều hơn từ testosterone, gây nên sự tăng sinh tuyến tiền liệt lành tính, tạo ra u phì đại tuyến tiền liệt. 

Ngoài nguyên nhân khách quan là do tuổi tác và sự thay đổi hormone, nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt còn do:

• Mệt mỏi và căng thẳng trong một thời gian dài;

• Không có thói quen uống nước, không uống đủ 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày;

• Chế độ dinh dưỡng không hợp lý, sử dụng thực phẩm quá nhiều chất béo, thức ăn nhanh,…

• Sinh hoạt, làm việc dưới môi trường nhiều khói bụi, chất thải, hóa chất;

• Lạm dụng bia rượu, thuốc lá và các chất kích thích;

• Không điều trị triệt để các bệnh lý liên quan đến đường tiết niệu.

Cần làm gì khi thấy các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt?

Nam giới có thể cải thiện tạm thời tình trạng rối loạn tiểu tiện bằng các cách sau:

• Cố gắng tiểu hết nước tiểu trong bàng quang. Sau khi tiểu xong, nên chờ một vài phút và cố gắng tiểu lại một lần nữa để ra hết lượng nước tiểu còn tồn đọng.

• Không nên giảm uống nước để tránh đi tiểu, bởi vì khi cơ thể thiếu nước sẽ dẫn đến nhiều tình trạng phức tạp khác khiến triệu chứng thêm nặng nề hơn.

• Nếu phải thức dậy vào ban đêm do đi nhiều tiểu lần, nam giới có thể hạn chế uống nước vào buổi tối trước khi đi ngủ và cố gắng tiểu cho hết nước tiểu khỏi bàng quang.

• Cần tránh các loại thực phẩm có chứa caffeine và rượu, vì những thực phẩm này nếu sử dụng một liều lượng lớn sẽ giúp lợi tiểu, và làm cho việc đi tiểu thường xuyên hơn.

• Tránh các loại thuốc gây khó tiểu như thuốc kháng histamin, thuốc thông mũi và thuốc dị ứng.

Do các dấu hiệu của phì đại tuyền liệt tuyến thường tiến triển chậm, lâu ngày quen dần nên thường khó nhận ra. Vì vậy, nam giới bắt đầu ở tuổi 50, khi có những biểu hiện khác thường về tiểu tiện cần đến thăm khám trực triếp bác sĩ chuyên khoa tiết niệu để được tư vấn và chẩn đoán chính xác.

Phát hiện sớm giúp cho việc điều trị không chỉ trở nên đơn giản, giải quyết tận gốc căn nguyên của bệnh vốn do sự tăng sản sản hóc môn DHT trong cơ thể đế đạt kết quả điều trị cao, mà còn tránh được các biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra như ung thư tiền liệt tuyến bằng và hoàn toàn có thể chế ngự căn bệnh ác tính này.

Bệnh viện An Sinh