Nhiều nguyên nhân

Một số bạn đọc gửi thư đến Báo Thanh Niên để hỏi về tình trạng cứ độ mỗi tháng bị nổi một lần những nốt trong khoang miệng, kéo dài độ một tuần. Những nốt nhiệt này hay mọc ở môi gây sưng và ăn uống rất khó khăn.

Nhiệt miệng là bệnh thường gặp, hầu như trong đời ai cũng mắc phải, chí ít là một lần. Bệnh có nhiều thể khác nhau, nhưng triệu chứng bắt đầu thường là sự xuất hiện một mụn nước nhỏ rất dễ vỡ, để lại một vết lở nông ở niêm mạc miệng, hình tròn hoặc bầu dục, đường kính từ 2-10 mm, bờ rõ rệt, đáy màu vàng nhạt, xung quanh có một đường viền màu đỏ tươi, rất đau lúc nói hoặc khi ăn uống.

Nơi xuất hiện các vết lở thông thường là mặt trong má, ở môi - lợi, ở đầu lưỡi… Bệnh thường không gây sốt, không gây sưng hạch vùng lân cận và tự khỏi. Biểu hiện tại chỗ thường là các triệu chứng viêm nhiễm, sưng nóng đỏ, đau, lở loét rất khó chịu nhất là khi nhai nuốt.

Dân gian thường nghĩ rằng, nhiệt miệng là do nóng trong người hay do ăn phải những đồ “nóng”. Còn quan điểm của y học hiện đại thì chứng lở miệng (tổn thương ở niêm mạc miệng) có rất nhiều nguyên nhân gây nên, có thể do răng sâu, viêm quanh răng, viêm quanh chóp răng, viêm tủy răng, do những sang chấn từ bên ngoài, do nhiễm vi khuẩn, vi-rút, do sự phản ứng của khoang miệng với thành phần hóa học nào đó (ví dụ thành phần hóa học có trong kem đánh răng không phù hợp…), hay chế độ ăn thiếu a-xít folic ở phụ nữ mang thai. Hiện nay người ta còn nhận thấy những người bị stress nặng và liên tục thì mức độ lở miệng cũng xảy ra nhiều hơn.

Phòng và trị

Nếu không điều trị đúng và sớm, vết loét có thể bị viêm cấp, tấy đỏ và rất đau, thậm chí gây sốt và nổi hạch tại góc hàm. Bệnh tái phát do nhiều nguyên nhân gây nên như tình trạng cơ địa, căng thẳng, uống bia rượu, ăn uống bừa bãi, sinh hoạt vô điều độ...

Muốn ngăn ngừa hoặc điều trị nhiệt miệng, làm giảm độ tái phát của bệnh, cần uống nhiều nước, ăn nhiều rau củ quả tươi, hạn chế tối đa làm việc quá căng thẳng (dẫn đến stress). Với thể tái phát nhiều lần liên tiếp, đau nhiều... thì cần đi khám bệnh.

Thông thường những loại viêm loét nhẹ chỉ cần uống kháng sinh, vệ sinh răng miệng, giảm đau, chống dị ứng, tăng cường sức đề kháng, bổ sung vitamin nhóm B là khỏi trong vòng 10 ngày.

Song đôi khi có những nhiễm trùng nặng như áp-xe vùng miệng sâu, viêm tấy lan tỏa hay gặp ở những vùng dưới lưỡi, dưới hàm, kèm theo toàn thân suy nhược, nhiễm khuẩn nặng thì cần phải được điều trị cẩn thận theo hướng dẫn của bác sĩ.

Trong mọi trường hợp nhiệt miệng, yếu tố được đặt lên hàng đầu là cần tăng cường vệ sinh răng miệng để tránh bội nhiễm, hạn chế diễn biến xấu, đồng thời làm “mát” hơn cho miệng từ bên trong. Trà xanh là một trong những dạng tinh chất được khuyến khích dùng để phòng ngừa bệnh nhiệt miệng vì hoạt chất kháng oxy hóa trong trà xanh có tác dụng thu ngắn thời gian phát tán của siêu vi.

Khi bị nhiệt miệng bạn có thể uống bài thuốc đông y, có tác dụng thanh nhiệt giải độc gồm các vị: kim ngân hoa 10g, hoàng bá 12g, cát căn 12g, bạch thược 10g. Sắc uống ngày 1 thang chia làm nhiều lần thay nước và uống liên tục 7 ngày. Hoặc uống vitamin C, PP, B6, B2 và uống nhiều nước.

Lương y Vũ Quốc Trung