Chị N.T.T.H, 30 tuổi, vừa sinh con đầu lòng, lý giải: “Sinh mổ để giữ được vóc dáng cân đối sau khi sinh, bởi công việc của tôi chiếm vị trí quan trọng trong cơ quan và thường giao tiếp. Hơn nữa, sinh mổ sẽ an toàn cho con và đỡ đau cho mẹ”.

82% bác sĩ muốn mổ

PGS.TS Vũ Thị Nhung, nguyên giám đốc bệnh viện Hùng Vương TP.HCM, cho biết: 82% bác sĩ muốn mổ sinh. Lý do, nếu để sinh thường mà gặp tai biến thì họ dễ bị kiện thưa “do theo dõi không sát, thiếu trách nhiệm” vì hiện nay việc bệnh nhân kiện thầy thuốc đang gia tăng. Những trường hợp mổ chủ động như thế thường được mổ vào ban ngày và trong giờ hành chính. Bên cạnh đó, ngày càng nhiều phụ nữ yêu cầu mổ lấy thai vì sợ đau đẻ, muốn giữ sự rắn chắc của tầng sinh môn và đặc biệt là cho con chào đời theo tử vi.

Bác sĩ Nhung kể có gia đình vì hiếm con, muốn có một đứa cháu đích tôn, thông minh, tài giỏi, nên đi xem bói để chọn ngày, giờ để cháu chào đời. Và ca sinh mổ được thực hiện lúc nửa đêm. Do nhằm lúc ít bác sĩ, sản phụ bị chảy máu xối xả, bệnh viện không có máu để truyền, vận động máu của người nhà cũng không đủ nên bà mẹ bị rối loạn đông máu dẫn đến tử vong. “Thật tai hại khi nghe lời thầy bói để đi sinh vào giờ oái oăm như thế”, BS Nhung lắc đầu.

Hiện nay, tại bệnh viện Hùng Vương, số người sinh mổ chiếm gần 33%. Còn tại bệnh viện Từ Dũ tỷ lệ sinh mổ gần 50%. Mặc dù việc sinh mổ theo yêu cầu đang bị Nhà nước nghiêm cấm, nhưng con số này đang tăng lên, đặc biệt ở các bệnh viện tư. Tuy nhiên, sinh thường hay sinh mổ còn nhiều ý kiến tranh luận khác nhau giữa các bác sĩ. Một lãnh đạo của một bệnh viện phụ sản (xin không nêu tên) cho rằng mổ lấy thai an toàn hơn so với sinh thường, bởi không phải lúc nào sản phụ sinh thường cũng sinh thuận lợi như bác sĩ dự đoán. Ví dụ: từ khi có thai cho đến lúc sắp sinh, bác sĩ theo dõi sản phụ và thai nhi phát triển rất bình thường, nhưng khi sinh thường, có thể nhau thai dài sẽ quấn vào cổ đứa bé dễ dẫn đến việc sinh thường không thành công… Lúc đó gia đình của sản phụ sẽ kiện tụng. Một cuộc chuyển dạ của thai phụ phải mất 12 – 16 giờ, bác sĩ, y tá phải thăm khám nhiều lần, sản phụ đau đớn kéo dài. Nếu sinh mổ, bác sĩ tiêm thuốc tê, thuốc gây mê giúp sản phụ bớt đau, mổ vài chục phút là xong. Mổ theo yêu cầu ở các bệnh viện thu được viện phí nhiều hơn, trả công cho bác sĩ mổ cao hơn đỡ đẻ.

Tiềm ẩn nguy hiểm

Chồng chị N.T.T.L là con một trong gia đình gốc Hoa, nên khi chị có thai thì cả gia đình rất mừng, ngày nào cũng cầu nguyện để được đứa cháu đích tôn. Khi biết đứa bé trong bụng đích thực là trai, gia đình chồng tiếp tục đi cầu khấn, xem thầy bói chọn giờ tốt, ngày tốt để đưa chị đến bệnh viện mổ lấy con. Cuộc sinh mổ diễn ra tốt đẹp, tuy nhiên, đứa bé lớn lên đã bốn tuổi nhưng vẫn ngơ ngác, không hiểu ý của người lớn. BS Nguyễn Thanh Thiện, khoa hộ sinh bệnh viện Nhi Đồng 2, kể một trường hợp bé sinh mổ theo chủ định, sau đó bị suy hô hấp nặng. Bé được nhập viện trong tình trạng thở nhanh, môi tím tái. Nếu không được cấp cứu kịp thời, bé sẽ rất dễ tử vong. Trong vòng một năm làm việc tại đây, BS Thiện cho biết đã gặp khoảng mười ca sinh mổ bị suy hô hấp như trên.

BS Nhung cho rằng người ta lầm tưởng mổ lấy thai là an toàn tuyệt đối, nhưng thực tế tỷ lệ mẹ tử vong cao hơn sinh thường. Việc mổ lấy thai có nguy cơ tai biến do gây tê, mê, do chảy máu, nhiễm trùng, tai biến trong khi phẫu thuật như tổn thương bàng quang, rách thêm vết mổ tử cung, tổn thương đường tiết niệu, nếu có băng huyết thì phải cắt tử cung... Ngoài ra, sẹo mổ trên tử cung có thể bị nứt trong những thai kỳ sau, nếu không xử lý kịp thời sẽ tử vong cả mẹ lẫn con, nhất là hai lần mang thai quá gần… Một vấn đề không kém phần quan trọng là so với sinh thường, thời gian nằm viện của sản phụ mổ lấy thai sẽ dài hơn, tốn kém nhiều hơn, đau đớn hơn, sự chăm sóc và cho con bú cũng bị ảnh hưởng. Việc mổ lấy thai là nguyên nhân của những tai biến khác đối với trẻ như: dao mổ chạm vào thai nhi (1 – 9%). Trẻ sinh non tăng do muốn mổ sinh theo ngày. Bên cạnh đó, trẻ sinh mổ giảm khả năng miễn dịch hơn trẻ sinh thường.

Theo BS Nhung, sinh đẻ là hiện tượng sinh lý bình thường, vì sức khoẻ của bà mẹ và thai nhi, cả bác sĩ lẫn sản phụ không nên lạm dụng mổ lấy thai. Chỉ nên sử dụng khi cuộc sinh ngả âm đạo có nguy cơ ảnh hưởng đến mẹ và con.

Hoàng Nhung