Mặc dù trái tim đóng vai trò quan trọng trong cơ thể, nhưng phổi cũng giữ một vai trò không kém đối với sức khỏe tổng thể của con người.

Có rất nhiều mối tương tác giữa phổi và các bộ phận trong cơ thể. May mắn thay, một lối sống lành mạnh có lợi cho phổi. Nhưng nếu bạn không có thói quen ý thức giữ gìn sức khỏe, bạn đang đặt phổi vào con đường nguy hiểm như viêm phổi hoặc những căn bệnh khác có liên quan đến phổi. 

Kiểm soát nguy cơ bệnh mãn tính

Các ca viêm phổi thường phát triển thành một biến chứng của một chứng bệnh kinh niên khác.

Những người bị suy tim sung huyết, trong tình trạng mãn tính, tim giãn nở và giảm công suất bơm tống máu, có thể gây tích tụ trong phổi, làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn gây viêm phổi. Hoặc, nếu bệnh tiểu đường không được kiểm soát tốt, bệnh có thể làm giảm chức năng miễn dịch - và có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng phổi.

Hút thuốc lá có hại cho phổi

Bạn đã từng nghe nói: “Đừng hút thuốc lá”. Đó là nguyên nhân số 1 gây tử vong do ung thư phổi và là nguy cơ chính gây nhiễm trùng phổi và các bệnh phổi mãn tính như: bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). COPD bao gồm khí phế thủng mãn và viêm phế quản mãn tính, là nguyên nhân thứ 3 gây tử vong ở Hoa Kỳ.

Hút thuốc lá hay hít phải khói thuốc cũng ảnh hưởng đến hệ thống làm sạch phổi. Các chất độc hại từ khói thuốc là nguyên nhân gây ra ung thư trong đường thở và trong các túi khí nhỏ (gọi là phế nang: nơi diễn ra quá trình cung cấp oxy cho máu và thải khí CO2 ra ngoài.)

“Hút thuốc phá vỡ hàng rào bảo vệ và ức chế những chất bảo vệ phổi.” Tiến sĩ Finn nói.

Cần sa thì đặc biệt nguy hại. Nó chứa nhiều hóa chất và chất gây ung thư tương tự như khói thuốc lá.

Tránh các nguy cơ mắc bệnh 

Che miệng khi ho hoặc hắt xì hơi là điều lịch sự phải làm, đó cũng là cách giữ vệ sinh tốt. Ngăn ngừa sự lây lan của virút gây ra bệnh cúm, bệnh cảm lạnh và nghiêm trọng hơn là các bệnh về hô hấp. Viêm phổi thường phát triển như là một biến chứng của nhiễm trùng hô hấp, đặt biệt là bệnh cúm.

Ở nhà bằng cách rửa tay sạch sẽ khi bạn bị bệnh hoặc tránh tiếp xúc gần gũi với những người khác bị viêm đường hô hấp để ngăn ngừa sự lây lan của vi rút.

Bất kỳ ai cũng thể bị viêm phổi, đặc biệt là người lớn tuổi, trẻ em và những người bị mắc bệnh mãn tính như hen suyễn và COPD.

Tiêm ngừa phòng bệnh

Theo Tiến sĩ Niederman: “Một cách đơn giản có thể phòng ngừa bệnh cúm và bệnh phổi (do virút) là tiêm phòng cúm.”

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh dịch tại Hoa Kỳ kêu gọi tất cả người lớn phải chủng ngừa cúm hàng năm. Bạn nên thăm khám trực tiếp Bác sĩ  về việc tiêm ngừa viêm phổi do virút gây ra.

Theo CDC khuyến nghị 02 loại vắc-xin kết hợp phế cầu khuẩn (PCV13 hoặc Prevnar 13) và vắc-xin Polysaccharide phế cầu (PPSV23 hoặc Pneumovax - dành cho người lớn từ 65 tuổi trở lên và những người có hệ miễn dịch suy yếu. PPSV23 cũng được khuyến nghị cho người lớn từ 19 – 64 tuổi có hút thuốc lá và bị bệnh hen. 

Tăng cường rau - củ - quả vào mỗi bữa ăn

Một chế độ ăn uống giàu rau củ quả và trái cây sẽ giúp tim và ruột khỏe mạnh, và cũng có thể giúp ngăn ngừa bệnh phổi mãn tính.

Trong một nghiên cứu lớn của Thụy Điển về những người đã và đang hút thuốc, những người ăn trái cây và rau củ thường xuyên ít có nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn. Các loại thực phẩm như  táo, lê, rau xanh và ớt có khả năng bảo vệ tốt. Càng ăn nhiều, lợi ích càng lớn.

Các loại rau họ cải, xà lách, bông cải xanh, cải bắp và cải xoăn, có thể chống lại ung thư mặc dù các bằng chứng với ung thư phổi vẫn còn chút lẫn lộn. Gần đây, một nghiên cứu lớn của Nhật Bản cho rằng rau cải có thể làm giảm nguy cơ ung thư phổi ở những người không hút thuốc. (Nhưng nếu bạn là người hút thuốc lá hay đã từng hút thuốc trước đây, nguy cơ ung thư cao cao hơn nếu hấp thụ nhiều vitamin)

Vận động thể thao có lợi cho phổi

Đối với sức khỏe tổng thể, hầu hết những người lớn khỏe mạnh nên có 150 phút hoạt động thể chất vừa phải hoặc 75 phút hoạt động mạnh mỗi tuần. Nên tập bất kỳ bài tập nào làm tăng nhịp tim - chẳng hạn bơi, đi xe đạp, làm vườn hoặc đi bộ nhanh.

Khi tập thể dục, phổi cũng được hoạt động. Thúc đẩy quá trình cung cấp oxy cho cơ thể, nạp năng lượng và loại bỏ carbon dioxide. Tim lưu thông cung cấp oxy cho các cơ bắp. Bạn có thể cảm nhận được hơi thở mạnh khi tập thể dục quá sức. Nhưng tập thể dục thường xuyên sẽ làm cho quá trình này hiệu quả hơn, vì vậy bạn sử dụng ít oxy hơn, nên hơi thở sẽ nhẹ lại.

“Đối với những người mắc bệnh phổi, sẽ hoạt động thể chất tốt hơn nếu họ cũng giữ thói quen luyện tập thể dục thường xuyên”, Tiến sĩ Niederman nói.

Tập Yoga

Theo Tiến sĩ Finn, một số nghiên cứu cho thấy tập bài tập yoga cơ bản với việc kéo dãn cơ và tập thở có thể làm tăng chức năng phổi và khả năng luyện tập.

Nghiên cứu trên những bệnh nhân bị mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), có một sự cải thiện chức năng phổi đáng kể sau 02 tháng luyện tập yoga, so với những người đang điều trị COPD mà không có sự luyện tập. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng, YOGA, đặc biệt là bài tập thở “pranayamic” là một tiện ích bổ sung cho liệu pháp thông thường.

Trong một đánh giá độc lập các thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên cho thấy yoga có thể cải thiện triệu chứng và chất lượng sống của bệnh nhân hen suyễn. Còn tác động lên chức năng phổi là không rõ ràng.

Hít thở sâu

Thực hiện các bài tập thở sâu có thể cải thiện chức năng một cách hiệu quả, duy trì phổi khỏe mạnh và giúp những người mắc bệnh hô hấp thở dễ dàng hơn.

Cố gắng luyện tập hít - thở: Hít vào qua mũi và mím môi thở ra từ từ. Sự thở ra của bạn phải dài hơn gấp 02 đến 03 lần hít vào.

Hoặc thử thở bằng bụng. Nằm xuống sàn, đặt một tay lên ngực, một tay đặt bên dưới sườn. Chú ý đến bụng khi thở bằng mũi. Hóp chặt cơ bụng khi bạn thở ra bằng miệng. Điều này sẽ giúp cơ hoành (cơ ngăn cách giữa ngực và bụng) đóng vai trò chính trong động tác hít thở.

Tránh khói bụi độc hại và ô nhiễm

Các tạp chất ô nhiễm trong không khí ảnh hưởng đến con người theo những cách khác nhau, nhưng hầu hết đều tác động xấu đến phổi. Các hạt nước nhỏ bé (do động cơ thải ra và các chất gây ô nhiễm khác) có thể bị kẹt lại trong hệ thống hô hấp và kích hoạt phản ứng viêm nếu hít phải những chất phá hủy mô phổi.

Dĩ nhiên, bạn không thể kiểm soát hoàn toàn hơi thở của bạn, dù bạn có đeo khẩu trang. Đó là một cách hay để giảm tối đa sự phơi nhiễm khi bạn tiếp xúc trực tiếp nhiều với các chất gây kích ứng và độc hại như sơn dầu, sợi thủy tinh, thuốc trừ sâu và hóa chất gia đình. Bếp gas, nến thơm và lò sưởi cũng là nguồn ô nhiễm không khí trong nhà.

Tiến sĩ Finn lưu ý: “Nếu bạn đang sử dụng thuốc tẩy mỗi ngày… tôi dám chắc với bạn là bạn cũng hít phải một lượng chất độc hại nhất định ở trong đó”

Thêm gia vị khi chế biến món ăn

“Chưa có bằng chứng xác minh rằng gia vị là một “vị thuốc chữa bách bệnh” cho các vấn đề về hô hấp, không có hại khi bạn thêm vị cay vào bữa ăn của mình và có khả năng đi ngược lại”.

Hầu hết các nghiên cứu về lợi ích của gia vị không phải lúc nào cũng đem lại lợi ích sức khỏe cho con người. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy, sắc tố màu vàng tìm thấy trong nghệ và chất cay trong ớt có thể ức chế sự tăng trưởng khối u trong ung thư phổi. Trong các nghiên cứu khác đã chứng minh, nghệ có tính chống viêm và có lợi cho những người bị hen.

Giữ môi trường sống luôn sạch sẽ

Bụi bẩn, vật nuôi và nấm mốc, nếu chúng ẩn nấu trong nhà của bạn có thể sẽ gây dị ứng và hen hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng hô hấp hiện có.

Tiến sĩ Finn cảnh báo: “Thảm là nguồn chứa nhiều chất gây dị ứng trong nhà”.

May mắn thay, có rất nhiều cách để giảm kích thích phơi nhiễm trong nhà của bạn. Giặt ra giường chăn vỏ gối mỗi tuần. Giữ vật nuôi tránh xa đồ dùng và giường ngủ. Loại bỏ màn rèm cửa để giảm số lượng bụi bám trên bề mặt. Hút chân không và chống ẩm ướt. Sửa chữa rò rỉ và chạy quạt thông gió. Xử lý vật liệu mốc mà không thể làm sạch.

Bổ sung thêm các loại hạt

Ăn thêm các loại hạt mỗi ngày, bao gồm các loại hạt óc chó và đậu phộng, có thể làm giảm một nửa nguy cơ tử vong do bệnh hô hấp. Đó là dựa vào phân tích có quy mô về nghiên cứu các loại hạt. (Nó cũng cho thấy sự giảm đáng kể bệnh tim mạch và ung thư).

Trong các loại hạt có nhiều vitamin E, làm giảm quá trình oxy hóa các tế bào và chống viêm trong cơ thể. Tất nhiên, những người mắc bệnh dị ứng đậu phộng và các loại hạt nên chọn lựa phương pháp chống viêm như dầu oliu hay dầu cá.

Nguồn: www.health.com