Trong những năm dịch bệnh Covid-19 bùng phát, những tác động tiềm ẩn đối với chức năng khứu giác và vị giác vẫn đang là một chủ đề bàn luận lớn. Các số liệu thống kê xác thực khác nhau, nhưng các nghiên cứu khoa học mới gần đây cho thấy có tới 70% người bị nhiễm virus SARS-CoV-2 bị mất khứu giác và vị giác vào một thời điểm nào đó. 

Mặc dù tình trạng mất khứu giác và vị giác không hiếm gặp với các loại virus khác có thể gây ra tình trạng nghẹt mũi, khó thở như cảm lạnh hoặc cúm mùa. Nhiều người mắc Covid-19 mất các giác quan này không bị tắc nghẽn mũi. Lý do chính xác đằng sau tình trạng này là một bí ẩn. Nghiên cứu mới nhằm mục đích giải thích tại sao, chính xác, điều gì đang xảy ra. 

Quá trình này khá phức tạp nhưng các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng Covid-19 có khả năng tấn công các tế bào không chịu trách nhiệm trực tiếp cho khứu giác và vị giác, gây ra một loạt các vấn đề khiến các giác quan hoạt động kém hơn mức tối ưu. Đây là những gì bạn cần biết. 

Tại sao Covid-19 lại có khả năng ảnh hưởng đến vị giác và khứu giác?

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cell, đã phân tích các mẫu mô của 23 người nhiễm Covid-19. Trong dữ liệu phân tích, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng SARS-CoV-2 không lây nhiễm sang các tế bào thần kinh đảm nhiệm chức năng phát hiện mùi vị. Thay vào đó, chúng tấn công các tế bào khác nằm trong khoang mũi. Nhiễm trùng cục bộ gây ra tình trạng viêm nhiễm khiến các tế bào thần kinh không thể kích hoạt các thụ thể khứu giác và vị giác, có nhiệm vụ phát hiện mùi và vị. Kết quả là không thể ngửi hoặc nếm được.

Tác giả nghiên cứu còn cho biết, dường như các nghiên cứu đều xác định được một điểm chung, sự xâm nhập của virus trực tiếp vào các tế bào thần kinh chịu trách nhiệm về khứu giác và vị giác - tế bào thần kinh khứu giác, vị giác - chỉ xảy ra trong những trường hợp cực kỳ hiếm. 

Tình trạng mất khứu giác và vị giác có xảy ra với các loại virus khác không?

Thực sự chưa có thông tin rõ ràng vào thời điểm này. Thomas Russo, giáo sư và trưởng khoa bệnh truyền nhiễm tại Đại học Buffalo ở New York cho biết, mặc dù một người có thể bị mất vị giác và khứu giác với các loại virus khác nhưng cơ chế này chưa bao giờ được phân loại. Nếu một người bị cảm lạnh và bị tắc nghẽn xoang, ở một mức độ nào đó sẽ xuất hiện tình trạng mất vị giác và khứu giác.

Tiến sĩ Overdevest, tác giả và các đồng nghiệp cho biết, nhóm đang tập trung nghiên cứu kỹ lưỡng vấn đề này. Nghi vấn liệu cơ chế này có phải là cơ sở đánh giá mất khứu giác và vị giác ở một người sau nhiễm Covid-19 hay không là một trong những trọng điểm đang được tiến hành nghiên cứu. Trong mọi nỗ lực để có giải đáp chính xác và toàn diện một số nghi vấn về cách Covid-19 gây ra các rối loạn khứu giác và vị giác lúc khởi phát ban đầu và tiếp tục kéo dài dai dẳng. Mục tiêu áp dụng các nguyên tắc này cho các dạng rối loạn khứu giác và vị giác sau nhiễm virus SARS-CoV-2. Vì nhiễm virus vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mất khứu giác và vị giác trong cộng đồng nói chung.

Phát hiện mới có tác động tích cực đến điều trị mất khứu giác và vị giác hậu Covid-19?

Đối với nhiều người, nhiễm Covid-19 bị mất khứu giác và vị giác chỉ là dấu hiệu tạm thời. Tuy nhiên, tình trạng này có thể kéo dài sau điều trị khỏi Covid-19 ở một số người khác.

Một nghiên cứu được công bố vào tháng 11/2021 trên tạp chí JAMA ước tính khoảng từ 700.000 đến 1,6 triệu người Mỹ nhiễm Covid-19 bị mất hoặc thay đổi khứu giác và vị giác kéo dài hơn 6 tháng. Cho đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị nào giúp phục hồi các giác quan này ở những người đang nhiễm Covid-19.

Vì vậy, những phát hiện mới nhất có thể hỗ trợ điều trị hiệu quả cho những người nhiễm Covid-19?  Điều đó chưa chắc chắn có thể thay đổi được gì không nhưng hậu quả ảnh hưởng bởi Covid-19 đã được ghi nhận vào thời điểm đó.

Khi chúng ta hiểu được cách virus SARS-CoV-2 tấn công và làm mất khứu giác và vị giác ở một người. Chúng ta sẽ có các phương pháp trị liệu nhắm đến mục tiêu giải quyết cụ thể các vấn đề phức tạp của mạng lưới tạo điều kiện cho hoạt động chức năng khứu giác và vị giác. Chúng ta cũng sẽ hiểu rõ hơn những yếu tố nguy cơ nào có thể khiến một người có nguy cơ mắc phải tình trạng kéo dài với khứu giác và vị giác cao hơn.

Hy vọng rằng các nhà nghiên cứu sẽ tìm ra phương pháp trị liệu thúc đẩy tích cực các thụ thể này trên các tế bào thần kinh khứu giác và vị giác hiện có. Kết quả cuối cùng là người mắc Covid-19 sẽ khôi phục lại hoàn toàn khứu giác và vị giác . Tuy nhiên, hiện tại, không có giải pháp nào dễ dàng cho những nhóm người này. 

Khi đại dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp và sự hiểu biết của cộng đồng khoa học về loại virus mới có những hạn chế do sự phát triển khó lường và biến đổi liên tục, nội dung thông tin cũng sẽ liên tục thay đổi cập nhật mới. Nếu nhận thấy có vấn đề về sức khỏe trước và sau khi nhiễm Covid-19, đặc biệt các dấu hiệu rõ ràng kéo dài khoảng từ 2 đến 4 tuần, bạn nên đến bệnh viện thăm khám và tư vấn bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và can thiệp điều trị kịp thời.

Tại Bệnh viện An Sinh, bạn sẽ được khám và tư vấn sức khỏe hậu Covid-19 với bác sĩ chuyên khoa. Thời gian làm việc từ 7:00 - 17:00, thứ hai đến thứ bảy. 

Bệnh viện An Sinh (Nguồn tham khảo Prevention) 

Thông tin tham khảo không thay thế tư vấn và thăm khám chuyên môn